Hang “Tám Cô” nằm tại km 16 “Đường 20 quyết thắng” – một phần của đường Trường Sơn huyền thoại, nơi bom đạn Mỹ đánh phá ngày đêm nhằm chặt đứt sự chi viện của miền Bắc cho miền Nam. Ngày 14/11/1972, 8 anh chị TNXP đang làm nhiệm vụ thông đường thì máy bay Mỹ ập đến, họ vội chạy vào hang để tránh bom. Khi khói bụi tan đi, cửa hang “Tám Cô” đã bị một khối đá khổng lồ nặng hàng trăm tấn bịt kín. Mọi người chạy đến nơi, họ chỉ nghe văng vẳng tiếng kêu cứu của đồng đội từ sau tảng đá.
Ba chiếc xe tăng được điều đến với hy vọng cứu thoát những người trong hang. Xe tăng đồng loạt rú ga, dây cáp căng lên, bánh xích cày vào đá tóe lửa nhưng tảng đá vẫn trơ trơ. Một phương án khác được đưa ra: Nổ mìn phá đá. Nhưng nếu thực hiện phương án này, ức ép của lượng thuốc nổ để phá tảng đá khổng lồ chắc chắn sẽ giết chết ngay lập tức những người trong hang.
Những ngày tiếp theo, đồng đội của 8 anh chị TNXP vẫn liên tục quanh quẩn ở cửa hang. Họ mò tìm những khe hở, đường nứt của khối đá để luồn ống bơm nước, bơm sữa, đổ cháo nhưng không thành công. Sau 8 ngày đêm, các TNXP trong hang hy sinh…Tên tuổi của 8 anh chị là Nguyễn Văn Huệ, Nguyễn Văn Phương, Nguyễn Mậu Kỹ, Nguyễn Văn Vụ, Trần Thị Tơ, Lê Thị Mai, Đỗ Thị Loan và Lê Thị Lương (đều quê ở huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa, cùng lứa tuổi từ 20-25, cùng nhập ngũ ngày 20 tháng 6 năm 1971, vào đại đội TNXP 163 thuộc Ban 67).
Gần 24 năm sau, năm 1995, ta mở được cửa hang, tìm được hài cốt các anh, các chị đưa về quê hương, còn hang Tám cô và nhà bia tưởng niệm các anh, các chị được xây dựng khang trang đã trở thành điểm di tích lịch sử quan trọng trên con đường “ Hai mươi quyết thắng”./.
Theo Thanh niên xung phong Việt Nam anh hùng (tập 1: Xứng danh anh hùng), Nhà Xuất bản Thanh niên, Hà Nội, tháng 7/2017
