Cách đây hơn 50 năm, ngày 4/9/1968 Đội TNXP chống Mỹ cứu nước tập trung N43-P37 được thành lập. Khi đó cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của quân và dân ta bước vào giai đoạn gay go và ác liệt nhất.
Một đoạn đường Thanh Hóa – Hủa Phăn ngày nay
Hơn 1.600 nam thanh, nữ tú con em của quê hương Thọ Xuân, Yên Định, Thiệu Hóa, Triệu Sơn, Nông Cống, Đông Sơn và Quảng Xương đã hăng hái lên đường đi làm nhiệm vụ quốc tế cao cả trên đất bạn Lào để góp phần giúp đỡ cuộc chiến của quân và dân các bộ tộc Lào trong công cuộc chống Mỹ cứu nước kẻ thù chung của hai dân tộc Việt Lào. Gần 160km vượt núi, băng rừng qua dãy Trường Sơn hùng vĩ sang đất bạn Lào với muôn vàn khó khăn thử thách song với hào khí của tuổi trẻ đất Lam Sơn, cán bộ chiến sỹ TNXP N43-P37 đã nhanh chóng bắt tay ngay vào nhiệm vụ với những phương tiện lao động thô sơ. Trong suốt 7 năm với gần 2.600 ngày đêm lao động không ngừng không nghỉ, với muôn vàn khó khăn, gian khổ cán bộ chiến sỹ TNXP N43 và cán bộ công nhân viên công trường N43C đã hoàn thành 88 km đường từ biên giới Việt Nam đến vùng giải phóng của nước bạn Lào. Trong quá trình làm được cán bộ chiến sỹ trong đơn vị đã luôn luôn đón nhận được sự chia sẻ sâu sắc chí tình, chí nghĩa – “hạt muối cắn đôi, cọng rau bẻ nửa” – của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các bộ tộc huyện Sầm Tớ, tỉnh Hủa Phăn, nơi đơn vị đóng quân; được đón tiếp nhiều đoàn cấp cao của Đảng, chính quyền và mặt trận yêu nước Lào tới thăm động viên và tặng quà. Con đường hoàn thành trong niềm hân hoan phấn khởi của nhân dân các bộ tộc Lào, xóa đi cái cảnh gùi trên vai với đoàn ngựa thồ còng lưng trèo đèo lội suối tiếp lương tải đạn.
Các cựu TNXP N43 thăm lại con đường chiến lược năm xưa
Với thành tích xuất sắc đóng góp vào công cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Lào, năm 1971 cán bộ chiến sĩ TNXP N43 đã được tặng thưởng Huân chương Ít – xa – la (Tự do) hạng Nhất của Nhà nước Cộng hòa Nhân dân Lào, Huân chương Lao động hạng Ba của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đặc biệt ngày 25/9/2017, Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, Bun-nhăng Vô-la-chít đã ký quyết định số 226/CTN tặng thưởng 1.011 Huân chương Lao động cho cán bộ chiến sỹ TNXP N43-P37 và cán bộ công nhân viên Công trường N43C: 367 Huân chương hạng Nhất, 365 Huân chương hạng Nhì, 279 Huân chương hạng Ba.
Nhớ lại những năm tháng lao động gian khổ trên công trường và ghi nhận tình cảm sâu đậm của cán bộ và nhân dân các bộ tộc Lào nơi đơn vị đóng quân đã chia sẻ khó khăn cùng cán bộ chiến sỹ trong đơn vị suốt 7 năm làm nhiệm vụ trên đất bạn, những năm gần đây, năm nào Ban Liên lạc truyền thống N43 đều tổ chức cho cán bộ hội viên sang thăm và cảm ơn sự giúp đỡ của Đảng bộ và chính quyền nhân dân huyện Sầm Tớ. Trở lại đất bạn từ xã Bát Mọt, huyện Thường Xuân – nơi đơn vị đặt chân và bổ nhát cuốc đầu tiên làm nên con đường lịch sử này – anh chị em trong đoàn vô cùng xúc động được ngắm nhìn lại con đường mà chính bản thân mình đã đổ mồ hôi công sức làm nên. Năm 2018 con đường đã được Bộ Giao thông Vận tải hai nước Việt Lào cấp vốn đầu tư tu bổ lại cán đá, thảm nhựa tốt hơn. Ngày nay hai bên đường làng bản của nhân dân bạn đã mọc lên san sát những ngôi nhà truyền thống của dân tộc, có sự sắp xếp quy hoạch xây dựng của chính quyền các cấp nên trông thật là quy củ, khang trang. Nhìn các cháu học sinh trong bộ trang phục truyền thống vui tươi nhảy múa càng thấy cái giá trị tuyệt vời của công sức các chiến sỹ N43 đóng góp trong những ngày khó khăn của cuộc chiến.
Nguyễn Ngọc Tân
Hội Cựu TNXP Thanh Hóa
