Như chúng ta đều biết trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, những chiếc xe tăng đầu tiên của Quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30/4/1975, dẫn đầu đội hình là hai chiếc xe tăng mang số hiệu 843 và 390[i]. Cả hai chiếc xe tăng này đều đã lần lượt húc đổ cổng phụ và cổng chính Dinh Độc Lập, trung tâm đầu não cuối cùng của chính quyền Việt Nam Cộng hòa, đánh dấu chấm hết cho cuộc chiến phi nghĩa chia cắt đất nước, chia cắt dân tộc Việt Nam suốt 20 năm.
Khoảng 10 giờ 45 phút ngày 30/4/1975, chiếc xe tăng 390 của quân giải phóng đã húc tung cánh cửa cổng chính dinh Độc Lập – đánh dấu giờ phút sụp đổ của chế độ VNCH
(ảnh do một nữ nhà báo người Pháp Phrăngxoa Đơ Mun-đơ chụp vào thời điểm đó)
Trong đó, chiếc xe tăng đầu tiên của quân giải phóng tiến vào húc đổ cổng chính Dinh Độc Lập là xe tăng 390, thuộc biên chế Đại đội 4, Tiểu đoàn I, Lữ đoàn xe tăng 203 Quân đoàn 2, một trong năm cánh quân, thần tốc tiến vào giải phóng Sài Gòn trong ngày 30/4/1975 lịch sử. Hình ảnh chiếc xe tăng 390 húc đổ cổng chính Dinh Độc lập do nữ phóng viên Pháp Phrăngxoa Đơ Mun-đơ (Francoise de Mulde) công bố vào năm 1995 là bức ảnh tư liệu cực kỳ quý giá. Hình ảnh đó biểu hiện sức mạnh vô địch của dân tộc Việt Nam, của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng. Hình ảnh đó cũng là niềm tự hào, của lớp lớp thanh niên Việt Nam thực hiện di chúc của Bác Hồ kính yêu, được bạn bè và nhân dân thế giới khâm phục.
Đến năm 2012, cùng với xe tăng 843 xe tăng 390 huyền thoại được nhà nước công nhận là bảo vật Quốc gia.
Nhưng có một chi tiết mà nhiều người chưa biết là sĩ quan chỉ huy xe tăng “390” húc đổ cổng chính Dinh Độc Lập trưa ngày 30/4/1975, nguyên là đội viên TNXP đã tham gia xây dựng “Con đường hạnh phúc” Hà Giang – Đồng Văn – Mèo Vạc từ những năm 1963-1965. Đó là Trung úy Vũ Đăng Toàn chỉ huy xe tăng 390, chính trị viên Đại đội 4, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn xe tăng 203 thuộc Quân đoàn 2.
Bốn anh em trên chiếc xe tăng 390 húc đổ cổng dinh Độc Lập ngày 30/4/1975. Từ phải qua là các ông Vũ Đăng Toàn,
Ngô Sỹ Nguyên, Lê Văn Phượng, Nguyễn Văn Tập. Ảnh: Hoàng Thùy.
Anh Vũ Đăng Toàn sinh và lớn lên tại quê hương xã Yết Kiêu, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Gia Lộc quê anh nổi tiếng sản xuất lúa, gạo và làm vụ đông của Hải Dương.
Mỗi khi cựu TNXP H100 Hải Dương gặp mặt, vốn tính tình điềm đạm, khiêm tốn, anh rất ít nói về mình. Qua đồng đội của anh, tôi được biết sau khi học hết cấp II, nghe theo tiếng gọi của Đoàn, cuối năm 1963 anh cùng hơn 200 đoàn viên thanh niên Hải Dương tham gia Đơn vị H100, xây dựng đường Hà Giang – Đồng Văn. Khi đó khi anh mới 17 tuổi. Những năm ở Hà Giang, công việc của các anh cũng cực kỳ gian khổ, trèo đèo, lội suối, treo mình trên vách đã cheo leo, đục đá, nổ mìn… Đời sống cũng muôn vàn khó khăn, thiếu lương thực, thiếu rau, thiếu nước, bệnh tật, ghẻ nở… Nhưng đơn vị TNXP Hải Dương cùng với TNXP các tỉnh Nam Định và sáu tỉnh Việt Bắc (Cao, Bắc, Lạng, Thái Tuyên Hà) hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Công trình được khánh thành vào tháng 3/1965.
Tác giả bài viết là người thứ 4 từ phải sang
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ trong TNXP anh trở về quê hương Gia Lộc đầu năm 1965, cũng là lúc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại dùng không quân đánh phá miền Bắc ngày càng ác liệt. Anh lại vào bộ đội, được đào tạo ở Trường Sỹ quan Tăng – Thiết giáp, trở thành sĩ quan chỉ huy, gắn bó với Binh chủng Tăng – Thiết giáp suốt đời binh nghiệp. Đơn vị của anh tham gia chiến đấu trên nhiều mặt trận trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước, , Chiến dịch phản công biên giới Tây-Nam Việt Nam chống Khmer Đỏ (1975-1978) và Chiến tranh biên giới Việt-Trung, 1979.
Năm 1985 hoàn thành nhiệm vụ trong quân đội, anh trở về cuộc sống đời thường với quân hàm Đại úy, tham gia xây dựng quê hương, đất nước mái ấm gia đình. Là cựu chiến binh, cựu TNXP, anh tâm sự: Tôi rất hạnh phúc, rất tự hào là thời trai trẻ đã tham gia TNXP, quân đội ở những thời điểm lịch sử. Những đơn vị mà anh tham gia: Đơn vị H100 xây dựng “Con đường hạnh phúc” và Lữ đoàn đoàn xe tăng 203 đều được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Vũ Đăng Toàn – “Anh bộ đội cụ Hồ“, “Cựu TNXP làm theo lời Bác” – là niềm tự hào của gia đình, quê hương và đồng đội./.
Phạm Văn Am
Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Hải Dương
[i] Xe 390 là một xe tăng chiến đấu chủ lực do Trung Quốc chế tạo, sản xuất dựa trên chiếc xe tăng T-54A của Liên Xô.
