Cứ mỗi dịp kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11), người viết bài này lại bồi hồi nhớ đến những thầy giáo quê Thanh Hóa, tháng 7 năm 1965 được địa phương điều động rời bục giảng để làm nhiệm vụ dạy bổ túc văn hóa cho chiến sỹ TNXP chống Mỹ cứu nước nhiệm kỳ I.
Đó là thầy Bùi Đình Nết (ảnh trên), ở Khu 2 thị trấn Hậu Lộc, huyện Hậu Lộc, giáo viên Đại đội 306 và thầy Nguyễn Văn Len ở xã Thiệu Thành, huyện Thiệu Hóa, giáo viên Đại đội 307, thuộc Công trường 119 Thanh Hóa. Đến tháng 6 năm 1966 Đại đội 307 chuyển về đảm bảo giao thông tuyến Đường sắt phía Nam; sau Tết Mậu Thân năm 1968 thuộc Ban Xây dựng 67, Đoàn 559 đóng ở miền Tây Quảng Bình.
Cũng như bao thầy giáo trong lực lượng TNXP, ngoài việc dạy bổ túc văn hóa, các anh còn tham gia phá đá mở đường, san lấp hố bom, trực chiến bắn máy bay địch khi chúng oanh kích vào trận địa, sơ cấp cứu, cáng thương binh. Các anh cũng từng nếm trải những trận sốt rét, muỗi rừng, vắt núi. Những ngày Chủ nhật, cùng chúng tôi đi hái măng rừng, lấy củi, bắt cá để cải thiện đời sống. Trong phong trào “Tiếng hát át tiếng bom”, các anh đã đóng góp tích cực vào các chương trình văn nghệ của đơn vị, dàn dựng các vở kịch, soạn các làn điệu chèo, tấu nói, luyện tập các ca khúc cách mạng vv…nên mặc dù phải đối mặt với những trận bom B.52 ác liệt nhưng ai nấy vẫn lạc quan, tin tưởng vào ngày chiến thắng.
Cùng với đội ngũ giáo viên kiêm chức của đơn vị, các anh đã giúp cho nhiều người lúc nhập ngũ chưa hết cấp 1, sau 3 năm đã học hết chương trình cấp 2, một số được xét chọn đi học sư phạm tại Quảng Ninh, một số được đi học trung cấp giao thông tại Vĩnh Phúc.
Từ trường học lớn TNXP, các anh trở thành những đảng viên ưu tú. Năm 1972, anh Nguyễn Văn Len được về học tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội và sau đó là Trưởng phòng giáo dục huyện Thiệu Hóa. Năm 1973, anh Bùi Đình Nết được chuyển về công tác ở Ủy ban nhân dân huyện Hậu Lộc. Tuy xa cách nhưng chúng tôi vẫn thường xuyên liên lạc, thăm hỏi động viên nhau phát huy bản chất TNXP, phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ và cùng ôn lại những kỷ niệm đẹp của một thời “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”.
Các thầy giáo TNXP đã góp phần tô thắm thêm truyền thống TNXP Việt Nam và truyền thống ngày Nhà giáo Việt Nam!
Thay cho lời kết của bài viết này, tôi xin đăng lại lại bài thơ ĐÔI BẠN THẦY GIÁO THANH NIÊN XUNG PHONG anh Bùi Đình Nết tặng tôi năm 2015.
Nhớ ngày nào!
Tôi cùng anh say sưa trên bục giảng
Dưới ngôi trường mái ngói đỏ tươi
Đàn em thơ chăm chú lắng nghe thầy
Đất nước ta có bề dày lịch sử …
Đế quốc Mỹ điên cuồng leo thang ra miền Bắc
Tôi và anh tạm biệt mái trường
Cất bước lên đường, cùng bao đồng đội
Chiến đấu ngoan cường, lập lại giao thông
Quê tôi Hậu Lộc,
Quê anh Thiệu Hóa
Tôi đơn vị 306, anh 307
Luôn bên nhau bảo vệ đường sắt phía Nam
Địch đánh phá ngày đêm, xe ta vẫn lăn bánh
Trên tuyến đường, goòng hàng vẫn vào Nam.
Tổ quốc yêu cầu tôi và anh đều vào tuyến lửa
Nơi đất Quảng Bình địch đánh phá điên cuồng
Hàng ngàn TNXP, hàng vạn bộ đội
Giành giật từng giờ, tấc đất thiêng liêng
Đêm ra tuyến, ngày lao vào học tập
Lớp học đơn sơ, thầy vẫn giảng say sưa
Trò ngồi học với nhiều tư thế
Chú ý nghe thầy giảng từng lời
Sau ba năm được về ngành cũ
Tiếp tục đam mê dạy chữ, dạy người
Anh làm quản lý, tôi làm cán bộ
Mang trong mình bản chất TNXP
Thời gian trôi đi, nay mái đầu đã bạc
Cảnh về hưu vui vầy cùng gia thất
Đến thăm nhau ôn lại những tháng ngày
Rất tự hào, người thầy giáo TNXP.
Lê Văn Huấn
Nguyên Chính trị viên Đại đội 412 – Ban xây dựng 67- Đoàn 559
