Sinh ra ở xã Thiệu Thành, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa, vùng quê giàu truyền thống cách mạng, tháng 7 năm 1965, đang là cán bộ Đoàn xã, chị Lê Thị Phiến sinh năm1945 ((ảnh dưới) ), tình nguyện gia nhập TNXP chống Mỹ cứu nước ở Đại đội 307, Công trường 119 Thanh Hóa. Thời gian đầu tham gia thi công các tuyến đường ở huyện Quan Hóa, huyện Bá Thước.
Giữa năm 1966, đơn vị được chuyển về huyện Tĩnh Gia, Thanh Hóa làm nhiệm vụ đảm bảo giao thông trên tuyến đường sắt phía Nam. Năm 1967, chị được bầu là Chiến sĩ thi đua của ngành Đường sắt. Chị còn còn là một vận động viên cấp I môn điền kinh của Tổng cục Đường sắt, một cây văn nghệ của Đại đội. Cuối năm 1967, chị được giao làm Trung đội trưởng Trung đội súng máy phòng không 12,7mm toàn nữ, thuộc Đội TNXP 83, làm nhiệm vụ bảo vệ ga Văn Trai và cầu Hung, đóng tại xã Nguyên Bình, huyện Tĩnh Gia. Là một Trung đội trưởng gan dạ, dũng cảm, chị chỉ huy Trung đội phối hợp với các đơn vị quân đội chống trả máy bay Mỹ bắn phá ác liệt ga Văn Trai.
Đến giữa năm 1968, Ban chỉ huy Đường sắt phía Nam tuyển chọn những đội viên khỏe mạnh ở các Đại đội 306, 307 và 412 để thành lập Đại đội TNXP 412 (mới) tăng cường cho tiền phương. Chị Lê Thị Phiến được giao trọng trách Phó Bí thư chi bộ, Đại đội trưởng Đại đội 412. Sau gần một tháng vừa hành quân, đơn vị được biên chế về Đội TNXP N75 – P31, thuộc Binh trạm 12, Đoàn 559 đóng tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. Nhớ lại đêm đầu tiên tiếp nhận lán trại ở Km475, đường 15, sáng mai ngủ dậy cán bộ, chiến sĩ thấy một số mảnh quần áo, chăn, màn vắt trên các cành cây chung quanh lán. Hỏi ra mới biết nơi đây vừa bị máy bay địch oanh tạc tháng trước. Chị Phiến cùng lãnh đạo đơn vị làm công tác tư tưởng cho đội viên. Trưởng thành từ cán bộ Đoàn, có nhiều kinh nghiệm vận động quần chúng. Trong những lúc khó khăn, vất vả chị vẫn luôn nở nụ cười lạc quan, tin tưởng, Nhờ vận động tốt nên mọi người đều hăng hái, dũng cảm ra hiện trường phối hợp với công binh mở đường, đảm bảo giao thông trên các trọng điểm Khe Ve, 468, ngầm Khe Tang, đèo Đá Đẽo (đường 15), Bãi Dinh, La Trọng (đường 12). Một trong những trọng điểm ác liệt nhất đó là 468 (cách ngã ba Khe ve chừng 2km về phía bắc). Nơi đây, máy bay Mỹ thường xuyên quần thảo, dội bom, bắn rốc két chặn các đoàn xe; nhiều cua, ngoặt đất đá bị cày đi xới lại dưới trời mưa tạo thành lớp bùn nhão nhoét dài hơn một cây số. Chúng còn rải mìn lá, mìn gíp, mìn tai hồng. Nếu ai dẫm phải, mìn nổ là cụt chân. Lực lượng công binh phải đi ra phá, dùng bẹ chuối rải thành từng vệt đánh dấu an toàn cho lực lượng thi công. Chị động viên đội viên vào rừng đốn cây nhỏ, bó thành từng bó đưa ra để chống lầy, hót đất sụt cho xe qua. Vừa đối phó với bom đạn ác liệt, đơn vị còn phải chống chọi với những cơn sốt rét rừng. Nhiều chị em đội viên bị sốt thâm môi, rụng tóc nhưng không ai nản chí. Đại đội 412 luôn được đánh giá là đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, là đơn vị có phong trào văn nghệ sôi nổi của Đội TNXP 75. Chị là người đóng góp nhiều làn điệu chèo, dân ca trong các buổi văn nghệ. Đại đội 412 có 3 Trung đội, đóng cách nhau 2 km, hằng ngày chị phải đi lại quán xuyến công việc, tổ chức cho đội viên học bổ túc văn hóa, chăm lo công tác hậu cần. Những ngày nghỉ, chị cùng với chị em nuôi quân vào rừng lấy măng, hái rau rừng, đến kho R.H (Binh trạm 12) làm bánh cuốn, làm bún để cải thiện bữa ăn cho đội viên
Tháng 9 năm 1968, chị bị thương tại trọng điểm 468, phải đưa vào Đội điều trị 14 của Binh trạm 12, sau do bệnh nặng nên được chuyển ra Quân y viện thuộc Quân khu 4. Sau này chị chuyển ngành về Phòng Giáo dục huyện Thiệu Hóa cho tới khi nghỉ hưu.
Vợ chồng chị Lê Thị Phiến tại Lễ trao tặng Huy hiệu Đảng
Tấm gương nữ Đại đội trưởng Lê Thị Phiến ở Trường Sơn cùng với bao nữ TNXP khác đã góp phần làm rạng rỡ thêm truyền thống anh hùng của Lực lượng TNXP Việt Nam và Bộ đội Trường Sơn.
Lê Huấn
Ảnh do gia đình cung cấp
