Sáng sớm tinh mơ vào hạ tuần tháng 9 năm 2024, các cựu TNXP phục vụ chiến tranh biên giới Tây Nam khắp nơi trong tỉnh gặp nhau tại Khu di tích văn hóa lịch sử Dương Minh Châu, huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh như năm nào tập kết để chuẩn bị vào chiến dịch. Gần 300 cán bộ, đội viên ngày xưa giờ tóc đã bạc màu sương gió, gặp nhau mừng mừng tủi tủi, kẻ còn, người mất, cùng nhau ôn lại những kỷ niệm đẹp một thời thanh xuân hiến dâng cho đất nước, khúc khải hoàn ca có cả máu và nước mắt năm nào lần lượt hiện về.
Gần 300 cán bộ, hội viên tham gia buổi họp mặt.
Không thể nào quên đêm 24 rạng 25/9/1977, bọn diệt chủng Pol Pot – Iêngsary đã tràn qua biên giới Việt Nam – Campuchia tại Tây Ninh. Chúng ra tay tàn sát dã man hàng ngàn đồng bào vô tội tại 2 huyện Bến Cầu và Tân Biên. Chúng phóng hỏa đốt nhà, phá hoại các công trình xây dựng, phá nát hoa màu, vườn tược, công sức lao động của đồng bào ta…
Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, đáp lời kêu gọi của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Tây Ninh, ngay sáng ngày 25/9/1977, hàng trăm đoàn viên thanh niên ưu tú trong huyện nội địa lên đường ra biên giới làm nhiệm vụ dân công hỏa tuyến. Đây là lực lượng tiền thân của Tổng đội TNXP Tây Ninh. Với hai đại đội, khoảng 250 dân công, lực lượng này bắt tay ngay vào việc thu dọn chiến trường, tìm thi thể và mai táng người quá cố, dựng lại nhà đồng bào bị đốt cháy, đồng thời làm nhiệm vụ phục vụ chiến đấu, cùng các đơn vị quân sự đứng chân trên biên giới đẩy lùi bọn xâm lược. Nhiệm vụ của dân công hỏa tuyến là tiếp lương, tải đạn, chăm sóc thương binh và đưa về nơi an toàn. Lực lượng dân công thực sự là chỗ dựa vững chắc cho bộ đội an tâm chiến đấu. Những chàng trai, cô gái tuổi mười chín đôi mươi ngày ấy luôn có mặt trong những điểm nóng của chiến trường ác liệt như Xa Mát, Bến Cầu… Sau hơn một tháng phục vụ chiến trường của lực lượng dân công hỏa tuyến. Lúc này, bọn Pol Pot đã bị đẩy lùi qua bên kia biên giới nhưng tình hình biên giới vẫn chưa bình yên, nhiều người dân vẫn chưa dám về lại quê nhà. Nhận thấy cần có một lực lượng xung kích đứng chân trên biên giới, vừa khôi phục vết thương chiến tranh, vừa góp phần cùng bộ đội bảo đảm an ninh quốc phòng. Cuối tháng 10/1977, UBND tỉnh Tây Ninh quyết định thành lập Tổng đội TNXP Tây Ninh với lực lượng ban đầu là những cán bộ, đội viên ưu tú từng kinh qua thời gian phục vụ chiến trường trong lực lượng dân công hỏa tuyến làm nòng cốt, do đồng chí Lâm Văn Chương (Hai Chương), Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh đoàn làm Tổng đội trưởng, lấy ngày 25/91977 làm ngày thành lập.
Chủ tịch Tỉnh hội Tây Ninh Nguyễn Văn Lợi (giữa) tặng quà cho gia đình liệt sĩ và hội viên khó khăn
Từng hoạt động năm xưa lần lượt hiện về, những mái đầu bạc dù không còn nhanh nhẹn nhưng vẫn sôi nổi bàn tán, kể lại một thời gian nan, vất vả. Nhiệm vụ chính là bảo vệ biên giới và sản xuất, tạo ra của cải vật chất góp phần lương thực nhỏ bé cho tỉnh trong những ngày đầu mới giải phóng còn khó khăn. Nguyên Liên đội phó Liên đội 3 Trần Long chia sẻ, làm sao quên được đêm mưa tầm tã, cả cánh đồng bắp (ngô) Mỏ Công (huyện Tân Biên) bị ngập, Ban chỉ huy Tổng đội ra lệnh cho Liên đội 3 hành quân ban đêm, từ Tua Hai (huyện Châu Thành) lên Mỏ Công cứu bắp (đoạn đường dài gần 10 km), cả Liên đội làm suốt đêm khai thông mương nước, giải cứu thành công hơn 10 ha bắp đang kỳ trổ bông. Còn nguyên Liên đội trưởng Liên đội 2 Nguyễn Văn Lâm nhớ mùa nước tháng 10, gió bấc se lạnh trên vùng biên giới, Liên đội 2 chặt tre làm sa hứng cá, kết quả ngoài mong đợi, không những cả Liên đội được bữa ăn cải thiện tươi ngon, mà còn biếu đơn vị bạn và Tổng đội bộ.
Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Tây Ninh Nguyễn Văn Lợi (trái) đóng góp hỗ trợ đồng bào miền Bắc bị bão lụt.
Sự hiện diện của TNXP trên tuyến đầu biên giới, đã đem lại màu xanh trên vùng đất chết. Hàng trăm hecta đất được khai hoang phục hóa, bởi những đôi tay không chuyên sau khi rà phá bom mìn. Những đường cày khơi dậy phù sa, bàn chân TNXP đã in dấu trên khắp ngả đường biên giới. Ngày cũng như đêm, tay súng tay cày cho lúa oằn bông, góp cho tỉnh nhà hàng ngàn tấn thóc; mì đã lên xanh, báo hiệu vụ mùa bội thu; dòng nước xanh trong từ đập Suối Đục, tưới mát cánh đồng đã được đánh đổi bằng máu; những tấn vôi đầu tiên được phát hiện và khai thác tại Sóc Con Trăn (nơi đặt nhà máy xi măng Fico Tây Ninh ngày nay)…tất cả nói lên, TNXP không chỉ bảo vệ bình yên biên giới, mà còn góp phần lao động sản xuất, khơi nguồn tài nguyên của tỉnh nhà.
Sau khi trở về địa phương, những đồng chí có điều kiện tiếp tục đi học để phục vụ đất nước và trở thành những cán bộ lãnh đạo đơn vị như đồng chí Văn Công Cảnh, nguyên Tổng Biên tập Báo Tây Ninh, trước đây là A trưởng, Liên đội 2, Tổng đội TNXP Tây Ninh; Nguyễn Tấn Hùng, nguyên Thư ký Tòa soạn Báo Tây Ninh, trước đây là cán bộ phòng chính trị Tổng đội; Nguyễn Thái Bình, nguyên Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV TNXP Tây Ninh, trước đây là Liên đội phó chính trị Liên đội 1; Nguyễn Văn Hoàng, nguyên Chánh văn phòng Sở y tế Tây Ninh, trước đây là y tá Tổng đội; Nguyễn văn Hoàng nguyên Bí thư xã Phước Ninh, huyện Dương Minh Châu, trước đây là C trưởng C8, Liên đội 1…đa số các đồng chí khác trở về đời thường rất vất vả, do không có nghề nghiệp ổn định, hạn chế trình độ nên khó khăn trong cuộc sống. Buổi họp mặt hôm nay vắng anh Hai Chương, nguyên Tổng đội trưởng Tổng đội TNXP Tây Ninh do bệnh tật, tuổi già làm cho không khí buổi họp mặt có phần trầm lắng…
Thời gian trôi qua nhanh quá, đã 47 năm mà như mới hôm nào. Hôm nay, gặp mặt nhau đây trong nghĩa tình đồng đội, xúc động bùi ngùi khi nhớ đến những đồng đội đã ngã xuống cho mì lúa lên xanh, cho đường cày khơi dậy phù sa như đồng chí Bênh, đồng chí Bôi…nhớ các đồng chí đã hi sinh một phần thân thể để màu xanh phủ lên cánh đồng biên giới như đồng chí Nam, đồng chí Phụng, đồng chí Trực… quên sao được những tháng ngày ăn bo bo độn gạo, một dĩa rau rừng cả tiểu đội dùng chung. Nhớ quá những ngày vừa lên biên giới, phải đào giao thông hào vây quanh từng đại đội, hàng đêm phân công người canh gác cẩn thận. Có đêm, bọn Pol pot mò về, bị phát hiện chúng bỏ chạy, từng tiểu đội chia nhau truy tìm giặc, người đi dưới giao thông hào trên tay cầm quả lựu đạn đã rút chốt an toàn, nếu gặp địch sẽ buông tay để cả hai cùng chết, người đi trên giao thông hào cầm chắc tay súng, đạn đã lên nòng, sẵn sàng nhả đạn khi gặp địch, kiểu đánh này chỉ có ở cảm tử quân.
Đại biểu đóng góp hỗ trợ đồng bào miền Bắc bị bão lụt.
Từng câu chuyện như tiếp thêm mạch sống trong xúc động bồi hồi ngày gặp mặt, ông Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Tây Ninh cho biết, thời gian rồi sẽ qua đi, những cựu TNXP năm nào rồi cũng sẽ về cõi vĩnh hằng, nhưng ký ức một thời phục vụ chiến tranh biên giới Tây Nam còn sống mãi, để nhắc nhở thế hệ sau nhớ rằng, vùng biên giới thiêng liêng của Tổ quốc ta được bền vững, trường tồn và phát triển như hôm nay, có sự đóng góp không nhỏ của Tổng đội TNXP Tây Ninh năm xưa.
Duy Đức
