Kính thưa:
– Các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam
– Các đồng chí lãnh đạo Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh; đại diện các ban, bộ, ngành.
– Các bác, các đồng chí
Theo sự phân công của Ban chỉ đạo Hội thảo, tôi xin phép được phát biểu tổng kết Hội thảo của chúng ta. Các bài tham luận trình bày sáng nay và 129 báo cáo khoa học được in trong Kỷ yếu Hội thảo có nội dung rất phong phú. Tôi xin gom lại 4 vấn đề sau đây:
- Đánh giá chung về cuộc Hội thảo:
Có thể khẳng định, Hội thảo khoa học & thực tiễn “Tư tưởng Hồ Chí Minh về trường học lớn Thanh niên xung phong” là cuộc hội thảo đặc biệt, có ý nghĩa chính trị, khoa học, thực tiễn sâu sắc.
- Đặc biệt vì ý tưởng của cuộc Hội thảo đã được thai nghén, nung nấu, trăn trở và kiên trì chuẩn bị thực hiện suốt 20 năm từ khi Ban đại diện Cựu Thanh niên xung phong (TNXP), sau đó là Hội Cựu TNXP ra đời. Sự trăn trở nhằm đền đáp công lao to lớn và tình yêu thương sâu sắc mà Bác Hồ đã dành cho TNXP Việt Nam; làm thế nào để trả món nợ lớn đối với các thế hệ Cựu TNXP.
Đặc biệt vì cuộc Hội thảo đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các đồng chí lãnh đạo và chiến sĩ lực lượng TNXP cả nước qua các thời kỳ; các cán bộ nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận chính trị. Sự có mặt của đồng chí Nguyễn Minh Triết, đồng chí Phan Diễn, đồng chí Võ Văn Thưởng, đồng chí Trương Thị Mai, đồng chí Huỳnh Đảm, của 2 hai đồng chí Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, Thành ủy TP. HCM, của đông đảo các bác, các anh, các chị với hơn 150 bài tham luận sâu sắc, tâm huyết, đã khẳng định tầm vóc đặc biệt của cuộc hội thảo.
- Cuộc hội thảo có ý nghĩa chính trị, khoa học, thực tiễn sâu sắc vì được tổ chức vào thời điểm Đại hội XII của Đảng trong sạch, vững mạnh, trong đó nhấn mạnh phải tiếp tục đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phải phát huy truyền thống anh hùng và phẩm chất cách mạng vừa hồng vừa chuyên của Trường học lớn TNXP cho thế hệ trẻ nhân kỷ niệm 66 năm thành lập TNXP, 65 năm Bác Hồ đến thăm và tặng TNXP bốn câu thơ lịch sử đã trở thành phương châm sống và hành động của tuổi trẻ Việt Nam và 40 năm thành lập lực lượng TNXP TP.HCM.
Hội thảo có giá trị khoa học, thực tiễn sâu sắc, vì thông qua các luận điểm, luận cứ, kết luận khoa học trình bày trong các tham luận – đã góp phần làm sáng tỏ một bước tư tưởng của Bác Hồ về trường học lớn TNXP, về thanh niên, về đào tạo thế hệ cán bộ cho đời sau… Hội thảo đã đề cập đến một thực tiễn hào hùng của TNXP, đồng thời cũng là vấn đề mang tính thời sự cấp thiết hiện nay – vấn đề phát huy mọi nguồn lực, mọi động lực để đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phát triển đất nước nhanh, bền vững, bảo về vững chắc Tổ quốc – theo tinh thần Đại hội lần thứ XII của Đảng.
- Hội thảo đã khẳng định: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về trường học lớn TNXP” là sáng tạo độc đáo, tầm nhìn chiến lược xa rộng tràn đầy tính lý luận về sức mạnh hành động – nhằm huy động nguồn lực to lớn và đào tạo cán bộ phục vụ sự nghiệp cách mạng, là tài sản quý báu của Bác Hồ để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và thế hệ trẻ Việt Nam.
- Trường học lớn TNXP là tư tưởng nhất quán của Bác Hồ bắt nguồn từ tình thương, sự tin yêu vô hạn của Người đối với thanh niên, niềm tin sâu sắc của Người đối với phẩm chất, tài năng, sức mạnh của thế hệ trẻ Việt Nam. Tư tưởng đó được thể hiện vô cùng sâu sắc trong các bài biết, bài nói của Bác Hồ nói về thanh niên từ những năm 20 thế kỷ XX, qua những năm tháng lãnh đạo cách mạng Việt Nam đến bản Di chúc lịch sử.
- Tư tưởng Bác Hồ về “Trường học lớn TNXP” có nội dung rất rộng lớn, sâu sắc, phong phú. Các bài tham luận đã đề cập cụ thể, có thể bước đầu khái quát thành 5 nội dung rất lớn:
2.1. Gắn vận mệnh và lý tưởng phấn đấu của TNXP với vận mệnh, lý tưởng cao cả của đất nước, dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
– Độc lập, tự do
– Hòa bình, thống nhất
– Dân chủ, giàu mạnh
Đó là lý tưởng độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội
2.2. Lấy thực tiễn cách mạng hào hùng của dân tộc làm trường học rèn luyện phẩm chất, bản lĩnh, khí phách, tài năng của TNXP, làm môi trường để TNXP cống hiến, trưởng thành.
2.3. Lựa chọn mô hình tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động phù hợp để tập hợp, động viên, phát huy, đến mức cao nhất sức mạnh, trí tuệ TNXP trên các mặt trận, các lĩnh vực, các địa bàn, đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn, từng thời kỳ cách mạng.
2.4. Chăm lo giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng TNXP toàn diện về chính trị, văn hóa, kỹ thuật, quân sự, sức khỏe; kết hợp và giải quyết hài hòa mục tiêu phục vụ nhiệm vụ trước mắt với chủ động chuẩn bị lực lượng cán bộ cốt cán cho mục đích phát triển đất nước lâu dài.
2.5. Gắn bó lực lượng TNXP với lực lượng vũ trang cách mạng, với phong trào của quần chúng cách mạng; phát huy sức mạnh của TNXP trong sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc.
- Không chỉ là Người vạch đường, chỉ lối, Bác Hồ còn là người trực tiếp cùng Đảng, Nhà nước chăm lo xây dựng, phát triển “Trường học lớn TNXP”. Chính nhờ vậy “Trường học lớn TNXP” đã đi vào đời sống, trở thành hiện thực sinh động, thành bản anh hùng ca của TNXP trong trường kỳ kháng chiến, toàn quốc và đổi mới, phát triển đất nước. Cũng chính từ quá trình kiểm chứng thành công trong thực tiễn, những nội dung cốt lõi trong tư tưởng Bác Hồ về “Trường học lớn TNXP” trở thành những bài học quý báu có giá trị định hướng bền vững cho hôm nay và mai sau.
III. Sức sống mãnh liệt, sức mạnh to lớn của tư tưởng Bác Hồ về “Trường học lớn TNXP”
- Giá trị to lớn, bền vững của tư tưởng Bác Hồ về “Trường học lớn TNXP” không chỉ là những nội dung, luận điểm khoa học ở tầm lý luận mà còn là, chủ yếu là sức sống mãnh liệt, sức mạnh vô song của tư tưởng đó khi thâm nhập và chuyển hóa thành phong trào cách mạng sâu rộng của TNXP cả nước suốt 66 năm qua.
1.1. Nhìn lại thực tiễn cách mạng hơn 65 năm qua, có thể khẳng định, TNXP đã có những cống hiến đặc biệt xuất sắc, vô cùng to lớn vào sự nghiệp vĩ đại, vẻ vang của Đảng, của nhân dân ta.
Sự thật, 66 năm qua, TNXP đã có mặt trên những mặt trận, những địa bàn khó khăn, gian khổ, ác liệt nhất, đóng góp xương máu, mồ hôi lao động, tự lực sáng tạo vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cuộc chiến tranh chính nghĩa bảo vệ biên giới phía Tây Nam, phía Bắc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả, vào công cuộc đổi mới, phát triển đất nước.
66 năm hoạt động, cống hiến của TNXP là những trang sử vàng chói sáng trong pho lịch sử vàng vô cùng vẻ vang của thanh niên Việt Nam, của dân tộc Việt Nam dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
1.2. TNXP còn thật sự là một trường học lớn, nơi đã rèn luyện và cung cấp một đội ngũ cán bộ cốt cán, vừa hồng vừa chuyên cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc suốt mấy chục năm qua. Từ mái trường lớn, từ lò lửa cách mạng đặc biệt đã tôi rèn, hun đúc nên hàng vạn cán bộ lãnh đạo, quản lý ưu tú từ Trung ương đến cơ sở, những văn nghệ sĩ, nhà khoa học, nhà báo, doanh nhân tài ba.
- Sức sống kỳ diệu của tư tưởng Hồ Chí Minh về “Trường học lớn TNXP” còn thể hiện ở chỗ bằng những hoạt động vô cùng phong phú và quả cảm, TNXP Việt Nam đã sáng tạo nên những giá trị cao đẹp. Những giá trị đó được kết tinh và bồi đắp thành truyền thống vẻ vang.
Đó là truyền thống “Chiến đấu dũng cảm, lao động sáng tạo, lập công xuất sắc”- như đánh giá của Ban chấp hành Trung ương Đảng, và như lời biểu dương của Đại tướng Võ Nguyên Giáp: “Tôi luôn coi TNXP như Bộ đội vì trong phẩm chất của TNXP có phẩm chất của Bộ đội Cụ Hồ”.
Nói cụ thể hơn, trên cơ sở những ý kiến tham luận tạo hội thảo này, có thể khái quát ngắn gọn, đó là truyền thống:
– Yêu nước nồng nàn; tự cường dân tộc;
– Bản lĩnh anh hùng; khí phách xả thân vì nước;
– Dũng khí đạp bằng gian khổ, quyết giành thắng lợi;
– Tình yêu thương đồng chí, đồng đội; nghĩa tình sâu sắc với Đảng, với dân.
Điều cần nhấn mạnh là, truyền thống vẻ vang của TNXP không chỉ là sự khái quát lý luận về những giá trị cao đẹp được kết tinh từ mái trường lớn (như một trường đại học mà một đại biểu đã trình bày trong tham luận), mà truyền thống đó được thể hiện rất sống động, rất phong phú qua những hành động anh hùng, những hy sinh lớn lao, những nghĩa cử cao đẹp của những chiến sĩ TNXP trên các chiến trường, các mặt trận, các lĩnh vực trong 66 năm qua. Sự thật, biết bao tấm gương ngời sáng của các anh hùng, liệt sĩ, cán bộ, chiến sĩ TNXP đã đi vào huyền thoại, trở thành biểu tượng của Chủ nghĩa Anh hùng Việt Nam sống mãi trong niềm biết ơn, ngưỡng mộ, kính trọng các nhân dân hôm nay và hậu thế.
IV. Những vấn đề đặt ra từ cuộc hội thảo
Ý nghĩa và giá trị của cuộc Hội thảo hôm nay không chỉ là hồi tưởng để biết ơn, để tự hào, không chỉ là đúc kết – để nâng cao nhận thức mà quan trọng hơn là lịch sử hào hùng của trường học lớn TNXP theo tư tưởng Bác Hồ, gợi mở tìm kiếm những giải pháp thiết thực phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước hôm nay.
Trong 150 bài tham luận, các tác giả đã đề xuất nhiều vấn đề, nhiều giải pháp rất tâm huyết, rất sâu sắc, đầy tinh thần trách nhiệm với Đảng, với dân, với thế hệ trẻ. Có thể khái quát và nhấn mạnh một số vấn đề sau đây:
Thứ nhất: Tư tưởng Hồ Chí Minh về “Trường học lớn TNXP” là tư tưởng rất đặc sắc và vô cúng sâu sắc, có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Lâu nay, tư tưởng này chưa được nghiên cứu đầy đủ, toàn diện. Kính đề nghị Bộ chính trị, Ban bí thư Trung ương Đảng có Chỉ thị giao cho cơ quan nghiên cứu lý luận triển khai nghiên cứu hệ thống, toàn diện tư tưởng Hồ Chí Minh về “Trường học lớn TNXP” và tổng kết sâu sắc thực tiễn hoạt động của TNXP Việt Nam trong 66 năm qua – để làm sâu sắc hơn, phong phú hơn di sản tư tưởng vô giá mà Bác Hồ kính yêu để lại cho Đảng ta, nhân dân ta; để đúc kết, vận dụng sáng tạo tư tưởng Bác Hồ và những bài học về “Trường học lớn TNXP” trên các lĩnh vực, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động, phát huy mạnh mẽ hơn nữa phẩm chất tốt đẹp, sức mạnh sáng tạo tiềm tàng của thế hệ trẻ Việt Nam nói chung, lực lượng TNXP nói riêng trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Thứ hai: Trong 66 năm qua, lực lượng TNXP đã hy sinh to lớn và có những cống hiến đặc biệt xuất sắc. Những hy sinh và cống hiến quý báu đó cần được đánh giá, khẳng định, tuyên truyền, giáo dục sâu rộng và tôn vinh xứng đáng, bảo đảm sự công bằng, minh bạch đối với lịch sử. Đề nghị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội chỉ đạo các cấp, các ngành, các cơ quan nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục, văn hóa, văn nghệ, báo chí…… có những nội dung cụ thể, thiết thực, hình thức hoạt động phù hợp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hiểu biết đầy đủ hơn, rõ hơn, sâu sắc hơn, để trân trọng, tự hào về những chiến công hào hùng, cống hiến xuất sắc và truyền thống vẻ vang của TNXP Việt Nam.
Thứ ba: Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước ta để thể hiện sự quan tâm sâu sắc, thiết thực đối với TNXP. Tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, nhiều vấn đề đặt ra cần được tiếp tục giải quyết tốt. Đề nghị Đảng, Nhà nước lãnh đạo chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách đối với các anh hùng, liệt sĩ, các cựu thanh niên xung phong đã công tác, chiến đấu, hy sinh trên các mặt trận, các chiến trường qua các thời kỳ và các cơ chế, chính sách đối với lực lượng TNXP hiện nay. Cụ thể là Nhà nước khẩn trương nghiên cứu ban hành mới hoặc sửa đổi bổ sung một số chính sách cho phù hợp với thực tiễn đối với cựu TNXP, trong đó đặc biệt ban hành Huy chương TNXP kháng chiến để tặng và truy tặng cho lực lượng cựu TNXP; Ban hành Quyết định công nhận lực lượng TNXP chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, phía Tây Nam và phục vụ chiến đấu trên chiến trường Lào, Cam pu chia; Công nhận lực lượng TNXP địa phương, cơ sở miền Nam và các Đội TNXP vũ trang hoạt động trong các đô thị, vùng địch kiểm soát trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở Chiến trường Khu 5; Công nhận Liệt sĩ đối với những trường hợp TNXP dũng cảm lao động, công tác trong điều kiện đặc biệt khẩn cấp và cực kỳ khó khăn, nguy hiểm đòi hỏi phải xả thân để hoàn thành nhiệm vụ. Đưa tất cả hài cốt TNXP hy sinh trong kháng chiến cứu nước và bảo vệ Tổ quốc vào các nghĩa trang liệt sĩ, đặc biệt là các mộ đến nay không tìm được thân nhân gia đình. Đó là đạo lý Việt Nam: Uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, đó là công bằng xã hội và đó cũng là sự khai mở, phát huy nguồn lực, động lực to lớn của thế hệ trẻ Việt Nam nói chung, lực lượng TNXP nói riêng trong công cuộc chấn hưng, bảo vệ Tổ quốc thời kỳ phát triển mới.
Với những kết quả toàn diện nêu trên, có thể nói, cuộc hội thảo khoa học & thực tiễn “Tư tưởng Hồ Chí Minh về trường học lớn TNXP” của chúng ta hôm nay đã thành công tốt đẹp.
Trân trọng cảm ơn./.
Thành phố Hồ Chí Minh, 30-3-2016
GS.TS Phùng Hữu Phú
