Ngày 13/12/2025, tại Trung tâm Dịch vụ Công phường Xuân Hòa, UBND phường Xuân Hòa, Phú Thọ đã long trọng tổ chức lễ khánh thành Phòng Truyền thống TNXP xây dựng Hồ Đại Lải. Sự kiện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, diễn ra sau khi các đơn vị hành chính được sáp nhập, nhằm tôn vinh những cống hiến và hy sinh của lực lượng TNXP trong lịch sử, đồng thời phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị cho các thế hệ tại tỉnh Phú Thọ mới.
Đến dự buổi lễ có các đồng chí: Nguyễn Hồng Quang, nguyên Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Vĩnh Phúc (trước đây); Đào Anh Dũng, Chủ tịch UBND phường Xuân Hòa: Phạm Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND phường Xuân Hòa; Lê Đức Thịnh, Trưởng Ban Liên lạc TNXP xây dựng Hồ Đại Lải và đại diện lãnh đạo các phòng ban tại phường, cùng gần 200 cựu TNXP trực tiếp tham gia xây dựng công trình.
Công trình thế kỷ và dấu ấn TNXP Vĩnh Phúc
Việc khánh thành Phòng Truyền thống là sự ghi nhận xứng đáng cho một công trình thủy lợi mang ý nghĩa lịch sử đặc biệt. Hồ Đại Lải, nằm ở phía Nam dãy núi Tam Đảo (nay thuộc xã Ngọc Thanh, trong ranh giới hành chính tỉnh Phú Thọ mới), từng là vùng vành đai trắng với đất đai khô cằn. Trước những khó khăn về lương thực và đời sống nhân dân, năm 1959, Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (trước đây) đã quyết định triển khai xây dựng công trình Thủy nông hồ Đại Lải.
Đại Lải được coi là công trình lớn thứ hai tại miền Bắc sau công trình Bắc Hưng Hải, có vai trò then chốt trong việc chống úng, giữ nước, chống hạn cho 5.059 hecta đất nông nghiệp tại 4 huyện. Công trình được khởi công ngày 26/10/1959 và hoàn thành ngày 25/7/1963, góp phần chuyển đổi đồng ruộng từ một vụ thành hai vụ/năm, tăng sản lượng lúa thêm hơn 10.000 tấn.
Trong suốt quá trình xây dựng kéo dài gần bốn năm, lực lượng TNXP đã cống hiến biết bao mồ hôi, công sức và trí tuệ. Ngày 17/10/1959, Liên đội TNXP Vĩnh Phúc được thành lập để tham gia vào dự án. Lực lượng TNXP đã đảm nhận các phần việc khó khăn nhất: khai thác 3.000m³ đá để kè đập và kè cống, xây dựng các hạng mục quan trọng như cống số 1, cống số 2, cầu treo, kênh Phúc Thắng, kênh Phú Hữu, đập tràn xả lũ và công xi phông ngầm qua suối Đồng Đò.
Giá trị lịch sử được lưu truyền
Để tôn vinh những công lao đóng góp và sự hy sinh cao cả đó, Hội Cựu TNXP tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) đã đề nghị xây dựng di tích. Theo Công văn số 181/UBND-VX4 ngày 12/01/2021, UBND tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) đã giao UBND thành phố Phúc Yên thực hiện dự án Di tích TNXP xây dựng Hồ Đại Lải, trước khi các tỉnh sáp nhập.
Lãnh đạo phường Xuân Hòa chụp ảnh lưu niệm với lãnh đạo, cán bộ Tỉnh hội Phú Thọ.
Tại buổi lễ khánh thành, các cựu TNXP xây dựng Hồ Đại Lải đều bày tỏ niềm xúc động và tự hào khi những công sức, sự hy sinh của mình được ghi nhận, lưu truyền cho các thế hệ mai sau. Phòng Truyền thống không chỉ là nơi lưu giữ hiện vật mà còn là biểu tượng của tinh thần xung kích, cống hiến của tuổi trẻ, hun đúc niềm tự hào dân tộc trong lòng thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
Minh Ngọc
Văn phòng Tỉnh hội Phú Thọ
