Kỷ niệm Cách mạng tháng Tám năm nay, tôi vô cùng hạnh phúc bước vào tuổi 85, với 60 năm tuổi Đảng và 75 năm tham gia hoạt động cách mạng, kể từ khi mới lên mười, làm liên lạc cho Việt Minh[i] chuẩn bị Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945, tại quê nhà Quảng Ngãi.
Rồi trải qua ba cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và chống chiến tranh biên giới và cuối cùng làm công tác kiểm tra Đảng “chống giặc nội xâm”, đã để lại trong tôi rất nhiều kỷ niệm sâu sắc, nhất là thời tuổi trẻ tham gia lực lượng Thanh niên xung phong, đặc biệt là được trực tiếp tổ chức, chỉ đạo, chỉ huy các Đội TNXP vũ trang diệt Mỹ, hoạt động sâu trong các đô thị, vùng địch kiểm soát ở chiến trường Khu 5.
Một cảnh quay trên tàu
Và hôm nay, sau 50 năm, một niềm vui lớn đến với tôi, được đi trên “Chuyến tàu trở về miền ký ức[ii]” do Trung tâm Phim tư liệu và Phóng sự Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức để thăm lại chiến trường xưa “Quảng Nam – Đà Nẵng Trung dũng, Kiên cường đi đầu diệt Mỹ” nhất là được trở về thăm Căn cứ kháng chiến Khu 5 – Nước Oa, Trà My, nơi tôi có vinh dự được Bí thư Khu ủy Võ Chí Công và Tư lệnh Quân khu Chu Huy Mân đích thân giao nhiệm vụ xuống chiến trường Quảng Đà tổ chức, chỉ đạo, chỉ huy một Đội TNXP vũ trang diệt Mỹ hoạt động sâu trong các đô thị vùng địch kiểm soát theo tinh thần chỉ đạo của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Bí thư Trung ương Cục miền Nam: “TNXP hãy cùng Bộ đội xốc lên tinh thần dám đánh Mỹ và quyết thắng Mỹ” bằng chiến lược thần kỳ của chiến tranh nhân dân: “Lập vành đai diệt Mỹ và nắm thắt lưng Mỹ mà đánh”. Đồng thời cũng tại “Tổng hành dinh” năm xưa của Ban Kiểm tra Khu ủy, tôi được chiêm ngưỡng hồn thiêng sông núi, vang vọng lời đồng chí Trần Kiên, Thường vụ Khu ủy phụ trách Ban Kiểm tra và sau này là Bí thư Trung Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương khi nói về tiêu chuẩn cơ bản của người cán bộ kiểm tra Đảng thời kỳ “chống giặc nội xâm” cũng phải như người chiến sĩ thời kỳ chống giặc ngoại xâm và là người Đảng viên Cộng sản chân chính, đúng nghĩa của từ này.
Một cảnh quay tại khu căn cứ Nước Oa (Bắc Trà My)
…Nằm trên con tàu, những ký ức thời tuổi trẻ ùa về, nhất là kỷ niệm sâu sắc không bao giờ quên về những đồng đội khi tuổi đời mới ở lớp 15 – 17 tràn đầy mơ ước, nhưng khi nghe lời kêu gọi thiêng liêng của Tổ quốc, của Bác Hồ, tất cả chúng tôi đều tự nguyện gác lại mọi ước mơ, kể cả tình yêu đôi lứa, nhất loạt lên đường xông ra mặt trận.
Tôi càng không thể quên, trước khi lên đường, cán bộ cách mạng hỏi: Các em có sợ gian khổ, thiếu cơm lạt muối, sốt rét rừng Tây Nguyên – Có sợ bom B52 rải thảm, chất độc hóa học trút xuống đầu bất kể ngày đêm? Từ tận trái tim, tất cả chúng tôi thành thật trả lời: Chúng em không sợ! Vì, theo lời kêu gọi thiêng liêng của Bác Hồ “Không có gì quý hơn độc lập – tự do” và “Không có việc gì khó/ Chỉ sợ lòng không bền/ Đào núi và lấp biển/ quyết chí ắt làm nên”.
Rồi vào một đêm, tôi bị mất liên lạc với cơ sở giữa trận càn của Mỹ – ngụy – Nam Triều Tiên, thì gặp được hơn chục thanh thiếu niên vùng ven đô thị Tam Kỳ, Hội An, Đà Nẵng. Tôi quyết định tuyên truyền, giáo dục phát triển các em vào Đội TNXP vũ trang diệt Mỹ, kết nạp vào Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng miền Nam và xây dựng cơ sở nội tuyến trong học sinh, sinh viên. Khi tôi hỏi: Các em có sợ tham gia các Đội TNXP vũ trang diệt Mỹ sẽ bị địch bắt, địch giết không? Thì các em nhất loạt trả lời: “Không sợ, chỉ sợ cách mạng không tin, không cho tham gia hoạt động đánh Mỹ, diệt Mỹ”.
Một cảnh quay tại Nam Trà My
…Bước chân xuống tàu, rồi hai ngày băng qua các làng bản, phố phường, rừng núi: Tam Kỳ, Chu Lai, Núi Thành, Tiên Phước, Trà My … mà năm xưa giăng đầy đồn giặc, tôi xúc động và vui mừng gặp lại nhiều đồng chí, đồng đội tuổi đã cao, trong người còn mang thương tích chiến tranh nhưng khí thế Thanh niên xung phong không hề giảm sút. Nhiều đồng chí cựu TNXP, cựu cán bộ Đoàn, cựu cán bộ kiểm tra đã nỗ lực hết mình, làm tất cả những gì có thể làm được để góp phần xây dựng quê hương đất nước. Đặc biệt nhiều đồng chí dù bất cứ hoàn cảnh nào cũng tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng trong kháng chiến vào cuộc sống đời thường hôm nay, nêu lên những tấm gương sáng về phẩm chất Thanh niên xung phong, phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ góp phần giáo dục con cháu và Thanh thiếu nhi.
Tôi càng vui mừng hơn khi gặp nhiều thanh thiếu niên, trong đó có con cháu cựu TNXP, cựu cán bộ Đoàn, cựu cán bộ kiểm tra của Đảng… năm xưa được Đảng, Đoàn, chính quyền, nhà trường và gia đình quan tâm giáo dục, học hành, thành đạt, đang tạo thành một lớp người mới tràn đầy sức xuân, làm cho tôi càng thêm tin tưởng thế hệ trẻ ngày nay sẽ xứng đáng và vững vàng tiếp bước cha ông trên con đường phát triển đất nước ngày càng giàu đẹp và bảo vệ vững chắc, toàn vẹn Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh./.
Nguyễn Anh Liên
Nguyên: – Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng;
Thường vụ Trung ương Đoàn TNNDCM miền Nam;
Chủ tịch Hội Cựu TNXP Việt Nam
[i] Việt Minh, là liên minh chính trị do Đảng Cộng sản Đông Dương thành lập ngày 19 tháng 5 năm 1941 với mục đích công khai là “Liên hiệp tất cả các tầng lớp nhân dân, các đảng phái cách mạng, các đoàn thể dân chúng yêu nước, đang cùng nhau đánh đuổi Nhật – Pháp, làm cho Việt Nam hoàn toàn độc lập, dựng lên một nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa”. Việt Minh được xem là một hình thức mặt trận dân tộc thống nhất ở Việt Nam nên còn được gọi là Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh, Mặt trận Việt Minh, Mặt trận dân tộc thống nhất là mặt trận thống nhất do các dân tộc, các giai cấp, các đảng phái quốc nội kết thành nhằm tiến hành cách mạng dân tộc, chống lại sự xâm lược và áp bức của chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân.
[ii] Nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ 27/7, nhiều chương trình đã được các ê-kíp của Đài THVN thực hiện trên khắp các tỉnh, thành của cả nước, trong đó có bộ phim tài liệu mang tựa đề Chuyến tàu về miền ký ức. Trong phim, ba nhân vật là những người đã từng tham gia các cuộc chiến tranh sẽ đưa khán giả trở về với ký ức của một thời hào hùng. Đó là ông Nguyễn Tiến Thụ – nổi tiếng về phá bom mìn trong trận chiến Cò Nòi thời kỳ kháng chiến chống Pháp, ông Nguyễn Anh Liên – một thanh niên xung phong giữ nhiều trọng trách trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và bà Nguyễn Thị Lý – người trực tiếp tham gia Chiến dịch biên giới Tây Nam. Họ từng là những chàng trai, cô gái đại diện của thế hệ thanh niên yêu nước, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc.
