Từ Quảng Binh, xe vượt qua hàng trăm cây số đưa tôi đến thăm quê bạn ở Thành phố Lạng Sơn. Ngồi trên xe, say mê ngắm nhìn những dãy núi đá vôi điệp trùng, dựng đứng như bức trường thành. Nơi đây có ải Chi Lăng, một địa danh đặc biệt gắn với sự nghiệp dựng nước và giữ nước của cha ông, nơi cha anh ta đã làm cho giặc phương Bắc nhiều phen khiếp vía. Thả hồn vào những sợi khói lam đang bảng lảng trong sương chiều, trào dâng cảm xúc với câu ca: “Đường lên xứ Lạng quanh quanh/ Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”. Thật vậy, xe đưa chúng tôi bon bon trên con đường nhựa phẳng lì, đang quanh quanh trên sườn núi, trập trùng. Thành phố Lạng Sơn dần hiện ra trong khung cảnh rộn ràng, sầm uất.
Được bạn giới thiệu, chúng tôi cùng chuẩn bị hành lí “du hành” chinh phục Mẫu Sơn. Từ TP. Lạng Sơn, xe chúng tôi vượt qua những đoạn đèo quanh co, khúc khuỷu mới lên tới đỉnh Mẫu Sơn. Hai bên đường, thỉnh thoảng hiện ra những khu ruộng bậc thang nằm rải rác, xen lẫn giữa những ngôi nhà đơn sơ của đồng bào người Dao, Nùng, Tày…Lúa đang chín rộ ngả một màu vàng hươm như ráng chiều nơi vùng quê yên tỉnh. Thỉnh thoảng gặp vài thửa đã gặt, mùi thơm rạ nếp ùa vào xe, như gợi nhớ mùa cốm ở quê tôi. Bản làng lưa thưa thấp thoáng dưới rừng thông trong sương sớm. Bạn tôi cho biết, nơi đây xưa là rừng trọc. Từ khi chuyển giao đất rừng cho người dân quản lí, rừng thông được hình thành từ đó. Những cây thông cao vút khoảng độ 12 năm tuổi, đang khai thác, trên mình chằng chịt vết thẹo, đang cất lên bản nhạc vi vu. Thoáng nhìn, người ta cứ tưởng đây là xứ sở Đà Lạt thứ hai.
Xe chúng tôi chạy chậm lại để có thể ngắm nhìn những bông hoa dại li ti, vàng rực bên đường và tận hưởng không khí trong lành của núi rừng ban tặng. Càng lên cao, không khí mát lạnh, sương giăng giăng, như đưa bước chúng lên với tầng mây. Gần đến đỉnh Mẫu Sơn, bạn tôi chỉ tay sang phía bên đường giới thiệu, đó là những ngôi biệt thự cổ phủ lớp rêu phong, nằm chơ vơ giữa đất trời. Những ngôi biệt thự kiểu Pháp. Vừa đi, tôi vừa hình dung về một thế kỷ trước, khi những nhà thám hiểm Pháp lần đầu tiên đặt chân đến đây du thám một Mẫu Sơn rừng thiêng nước độc. Được biết, thời đó người Pháp đã cho xây hơn 40 căn biệt thự bằng đá. Chúng không cao lớn, sừng sững nhưng vững chãi, nguy nga như viên ngọc quý giữa rừng già. Một thế kỷ thăng trầm đã trôi đi, trước mắt chúng tôi bây giờ chỉ còn lại những ngôi nhà cổ phủ kín rêu, cũ kỹ màu thời gian, bỏ hoang và đang trở thành “phế tích”. Tuy không còn được sử dụng, nhưng những ngôi biệt thự này vẫn thu hút sự chú ý của chúng tôi và nhiều du khách. Đó cũng được coi là một “nét duyên” tô điểm cho vẻ hoang sơ, có chút kiêu hãnh của núi rừng Mẫu Sơn.
Qua một chặng đường dài hơn 30km, xe của chúng tôi cũng đến nơi. Đứng trên đỉnh Mẫu Sơn nhìn ra là vẻ đẹp hùng vĩ của núi đồi nhấp nhô, mây trắng bồng bềnh, những nếp nhà thấp thoáng giữa rừng xanh tạo nên quang cảnh tựa chốn Bồng Lai. Dãy này xếp dãy kia, trập trùng. Mây sà thấp la đà như cánh chuồn đang bò trên vạt áo, như cánh bướm bò trên vai chúng tôi.
Rồi bạn chỉ tay sang bên phải, nơi có nhiều dòng suối chảy từ đỉnh núi xuống để đợi nhau cùng chảy vào sông Kỳ Cùng. Thứ nước trong trẻo ấy không chỉ là nguồn sống của hàng trăm hộ dân, mà còn là thứ “nước thiêng” làm nên thương hiệu rượu Mẫu Sơn và chè San Tuyết nổi tiếng từ lâu.
Chúng tôi cùng nhau chụp hình, tuy sương sớm giăng giăng nhưng hình ảnh cũng được các “phó nháy” lưu lại thật hồn nhiên. Nhìn trên đầu, những hạt sương bám đầy như đang thấy mình đã già đi vài tuổi cũng ngồ ngộ. Ngồi xuống một phiến đá ven đường, tôi căng lồng ngực hít một hơi thật dài, thật sâu để luồng không khí mát lạnh, còn ngây ngây mùi sương, mùi gió lan tỏa vào từng tế bào. Càng về trưa, trời hững nắng, từng đám mây trôi bồng bềnh trên đầu, rừng núi lan tỏa một màu xanh thắm. Đâu đó thấp thoáng những tốp nam thanh, nữ tú cưởi xe máy đang tiến về chinh phục đỉnh Mẫu Sơn. Đoàn người càng ngày càng đông, tạo nên cảnh vui nhộn, râm ran.
Chúng tôi được anh xế đưa đến “ Linh địa cổ Mẫu Sơn”. Được bạn giới thiệu, Khu linh địa cổ Mẫu Sơn nằm ở độ cao 1.190m so với mặt nước biển, phân bố trên sườn núi dốc trên dãy Mẫu Sơn. Đền được xây dựng để thờ vị thần trấn núi Mẫu Sơn có tên gọi là “Đức Tôn Thần Công Tịnh Quang Mậu, Hùng Trấn Đại Vương, Thượng Đẳng Phúc Thần”. Khu đền cổ và mộ đá trên khu linh địa cổ hiện tồn tại với đầy đủ ý nghĩa của di tích tín ngưỡng, tôn giáo, vừa là nơi thờ tự thần núi Mẫu Sơn, vừa là nơi có di tích mộ đá lớn, còn là biểu tượng của sức mạnh văn hóa thể hiện đời sống tinh thần phong phú người Tày cổ ở khu vực này. Bạn tôi cho biết, ngoài du cảnh đỉnh Mẫu Sơn, Linh địa cổ Mẫu Sơn còn du cảnh suối Long Đầu, núi Phặt Chi và một số địa danh khác, nhưng do thời gian một ngày không cho phép chúng tôi thưởng thức hết những nét đẹp huyền bí của dãy Mẫu Sơn. Qua giới thiệu của bạn tôi được biết, Suối Long Đầu là một trong những thắng cảnh và điểm du lịch sinh thái được nhiều người biết đến của tỉnh Lạng Sơn. Suối Long Đầu mang những nét rất đặc trưng của thắng cảnh vùng núi Mẫu Sơn. Lòng suối ngổn ngang đá núi nhẵn phẳng như có bàn tay sắp đặt tài tình của tạo hóa. Rồi Núi Phặt Chỉ được che phủ bởi thảm cỏ xanh uốn lượn giữa các sườn đồi, xen kẽ những cánh rừng nguyên sinh có hệ động thực vật phong phú, nhiều loài hoa, có cây cổ thụ hàng nghìn năm tuổi…tạo nên vẻ đẹp hoang sơ, thoáng đãng và thơ mộng.
Trời dần về chiều, nhiều sương mù và lạnh hơn. Chúng tôi tìm đến quán ăn bên đường để nghỉ ngơi, thư giản. Được ông chủ quán giới thiệu cho chúng tôi những món ăn đặc biệt có ở Mẫu Sơn. Đó là món gà nướng mật ong, ếch hương, lợn sữa quay, cá hồi Mẫu Sơn, rượu Mẫu Sơn, gà đồi 6 ngón… Nhưng đó là nghe giới thiệu thôi, còn thời điểm hiện tại chủ quán cho chúng tôi thưởng thức món gà đồi chân 6 ngón. Thịt gà đồi 6 ngón chắc, ngọt và thơm chứ không nhão và dai. Ngon nhất là món lẩu thịt gà với rau trồng ở các vùng Mẫu Sơn, nước lẩu gà có thể dùng nấu mì chũ hoặc chan cùng với bún cũng rất tuyệt vời…Ông chủ còn giới thiệu rượu men lá, một sản phẩm du lịch không thể thiếu, đã góp phần tạo nên niềm tự hào của người dân Mẫu Sơn. Từ đôi tay và sự khéo léo thuần thục khi họ cất những chum rượu men lá ấm nồng, thơm phức, với hương vị không nơi nào có được.
Chúng tôi quây quần bên nồi lẩu lai rai chút rượu, thưởng thức món gà đồi Mẫu Sơn rồi nghe chủ quán trò chuyện. Ông cho biết, nếu du lịch Mẫu Sơn vào tháng 12 đến tháng 2 thì có thể ngắm cảnh tuyết rơi. Tuyết như những bông hoa trắng bay lất phất trong gió Đông thật thích mắt. Hàng năm, nơi đây có 2 lễ Hội chính: Liên hoan du lịch Mẫu Sơn mùa hè, và Ngày hội du lịch Mẫu Sơn mùa đông. Với các chương trình văn hóa đặc sắc như: hát dao duyên, múa khèn, nghi lễ cấp sắc của người Dao… Tổ chức hội trại thanh niên, các trò chơi dân gian. Tổ chức các hoạt động về ẩm thực, trình diễn mô hình nấu rượu…. Không để cho chủ quán nói hết, bạn tôi chen ngang tán thưởng, dỉnh Mẫu Sơn mang một vẻ đẹp không thể cưỡng lại. Dù là vào bất cứ mùa nào trong năm bạn cũng đều có thể cảm nhận được cái đẹp mà tạo hóa ban tặng cho thiên nhiên và con người nơi đây. Mùa xuân đỏ rực với những bông đào nở rộ, mùa hạ dãy núi mộng mơ ẩn hiện dưới lớp sương mù, mùa đông trắng xóa một trời băng tuyết, ngay cả trong những ngày thường Mẫu Sơn cũng đã đẹp một cách hùng vĩ và tráng lệ. Điều này đã làm nên nét đẹp độc đáo và sự hấp dẫn riêng của nơi đây.
Chia tay bạn ra về, tôi thầm cảm ơn bạn đã cho tôi một chuyến du cảnh Mẫu Sơn đầy thú vị. Mẫu Sơn được biết đến là khu nghỉ dưỡng từ thời Pháp thuộc với hàng chục ngôi nhà cổ được xây dựng, bây giờ bị bỏ hoang. So với Sa Pa, khu du lịch Bà Nà (Đà Nẵng), Đà Lạt tôi cảm giác rằng, trong khi các điểm du lịch khác được đầu tư và thu hút đông du khách thì Mẫu Sơn lại hầu như “buồn tẻ” hơn, vì thế mà nhiều người đến du lịch ví Mẫu Sơn như “nàng công chúa” ngủ trong rừng. Nhìn từ khía cạnh Du lịch thì Mẫu Sơn hiện chưa thu hút được khách bởi cơ sở hạ tầng chưa được chú ý đầu tư. Khách đến với Mẫu Sơn chỉ thưởng thức vẽ đẹp hoang sơ của thiên nhiên. Thiết nghĩ, các nhà Đầu tư, các nhà kinh doanh, Sở Du lịch Lạng Sơn cần quan tâm đến việc xây dựng khu du lịch, khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi giải trí Mẫu Sơn. Đất Trời đã ban tặng vẽ đẹp của thiên nhiên được gắn kết với vẽ đẹp của nhân tạo sẽ làm nên một sự hài hòa trong vẽ đẹp tuyệt vời của Mẫu Sơn. Mong rằng, một thời gian gần đây, được trở lại Mẫu Sơn sẽ là điểm đến Du lịch đầy hứa hẹn, một Mẫu Sơn tráng lệ, sầm uất và nhộn nhịp, mang đến sự hài long cho du khách. Tạo được thế mạnh Du lịch Mẫu Sơn sẽ góp phần tăng trưởng kinh tế, gặt hái nhiều thành quả từ những mùa màng bội thu, sánh vai với các khu du lịch trong nước.
Ghi chép
Lạng Sơn, tháng 11 năm 2018
Nguyễn Đại Duẫn
Hội viên Hội VHNT Trường Sơn
Tiểu khu 5, thị trấn Quán Hàu, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình
