Là tuyến đường huyết mạch nối Đông Trường Sơn với Tây Trường Sơn trên đường mòn Hồ Chí Minh, phát xuất từ thôn Phong Nha, tỉnh Quảng Bình xuyên qua dãy Trường Sơn đến ngã ba Lùm Bùm đường 128 thuộc tỉnh Khăm Muộn, Lào. Đây là tuyến đường chiến lược vô cùng quan trọng để đảm bảo vận chuyển lương thực, vũ khí chi viện cho chiến trường miền Nam. Tuyến đường dài 125 km, được làm trong hơn một trăm ngày (21-1-1966 đến 14-4-1966). Lực lượng chính mở đường là bộ đội Đoàn 559 và các Đội TNXP. Với lực lượng, vị trí có ý nghĩa trọng yếu đó, tuyến đường đã được đặt tên là Đường 20 quyết thắng.
Đền tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ “Đường 20 Quyết thắng”
Nhằm ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc, từ năm 1965-1972, đế quốc Mỹ điên cuồng ngày đêm dội bom đánh phá hủy diệt con đường, mỗi cung đường, địa danh như: Cua chữ A, ngầm Ta Lê, đèo Pu-la-nhích, Trạ Ang, Cà Roòng, km 12, km 16,5, dốc Ba Thang… trở thành những tọa độ lửa. Hơn 1.000 bộ đội, TNXP đã anh dũng hy sinh trên tuyến đường này. Với tinh thần “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, “Sống bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Địch phá, ta sửa, ta đi”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, các Đội TNXP, điển hình là Đội N25 và C255 –N25 anh hùng và các anh hùng liệt sĩ Nguyễn Thị Vân Liệu, Nguyễn Thị Nhạ, 8 nam, nữ TNXP tại Km 16 (Hang 8 Cô)… đã làm nên chiến công oanh liệt, góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại, như Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá Đường 20 quyết thắng: “Là một kỳ công, kỳ tích, kỳ quan do ý chí vì độc lập tự do của chiến sỹ và thanh niên xung phong làm nên”.
Phù điêu di tích “Đường 20 Quyết thắng”
Theo Thanh niên xung phong Việt Nam anh hùng (tập 1: Xứng danh anh hùng), Nhà Xuất bản Thanh niên, Hà Nội, tháng 7/2017
