Cùng với cán bộ Thành hội Lai Châu, chúng tôi đến thăm cựu TNXP Nguyễn Thị Nhôi. Rót chén nước chè do gia đình trồng được, bà Nhôi tâm sự: Theo tiếng gọi của Tổ quốc năm 1965 tôi tình nguyện lên tham gia xây dựng trường bay quân sự ở Yên Bái thuộc N227, Tổng đội TNXP 60. Sau 3 năm tôi trở về Duy Tiên (Hà Nam) tiếp tục lao động sản xuất và xây dựng gia đình. Cuộc sống ngày càng khó khăn khi 6 người con lần lượt ra đời. Vợ chồng cật lực làm lụng nhưng không đủ ăn, thiếu đất sản xuất nên bữa đói, bữa no cứ triền miên quanh năm. Nhìn đàn con thơ nheo nhóc mà lòng không cam tâm. Ngoài ra, chồng tôi cũng là bộ độichiến đấu tại tỉnh Thừa Thiên Huế bị nhiễm chất độc da cam, là thương binh, tỉ lệ thương tật là 42%, nhiều mảnh đạn vẫn còn sót lại trong người, mỗi lần trái gió trở trời lại bị đau nhức.
Bà Nhôi (ảnh trên) chia sẻ: Năm 1986 theo vận động của Đảng và Nhà nước gia đình tôi tình nguyện lên Lai Châu khai hoang làm kinh tế mới. Đến nơi chỉ thấy đất đá và đồi hoang. Cảnh tượng quá hoang sơ so với suy nghĩ ban đầu. Nhưng tôi nghĩ mình từng tham gia TNXP xông pha biết bao gian khổ không nhẽ đầu hàng trước cuộc sống đời thường này. “Có sức người sỏi đá cũng thành cơm[i]”, đó là câu đầu tiên tôi nói với chồng khi đặt chân lên mảnh đất này. Với 1.700 m2 đất được cấp, vợ chồng tôi trồng các loại khoai, sắn, lúa, ngô, rau màu… Mới đầu chỉ tập trung vào sản xuất những loại cây ngắn ngày để làm lương thực cho gia đình. Và, mảnh đất này đã cho tôi miếng cơm, manh áo. Giúp tôi vượt qua bao khó khăn, vất vả, gây dựng được cơ ngơi mà tôi nghĩ sẽ không bao giờ đạt được.
Trong căn nhà 2 tầng khang trang cựu TNXP Nguyễn Thị Nhôi vui vẻ bộc bạch: Mới lên khai hoang tôi làm đủ mọi việc mong sao nuôi được 6 người con khôn lớn, có ngày tôi chỉ ngủ được hơn 2 tiếng. Chè lúc bấy giờ giá chỉ dao động từ 1-2 nghìn đồng/1kg, với yêu cầu 1 tôm 2 lá và phải hái bằng tay. Chưa thành thạo trong việc chăm sóc và thu hái chè nên mỗi ngày tôi chỉ hái được gần 20kg. Tuy có trong tay hơn 1ha nhưng thu nhập từ chè vẫn không đủ chi phí trang trải cuộc sống nên tôi bàn với chồng trồng thêm mía vừa ép mật vừa bán mía. Mỗi phiên chợ tôi đi từ 2 giờ sáng để dành chỗ, phải bán hết chỗ mật đã ép và mía mới được về nhà, có hôm tới 2 giờ chiều. Cuộc sống cứ quẩn quanh, tháng ngày lam lũ “Không cho đất nghỉ, không ngừng tay ta”. Vào những năm 1990 bà Nhôi được được một người giới thiệu và cho giống rau ngót về trồng để bán. Ban đầu với diện tích hơn 500m2 rau ngót bà Nhôi tập trung chăm sóc và trồng rau. Sau hơn 2 tháng rau đã bắt đầu cho thu hoạch, mỗi mớ lúc bấy giờ bà đã bán được 5 nghìn đồng, mỗi ngày mấy chục mớ rau ngót. Tận dụng các diện tích xung quanh vườn nhà bà trông thêm các loại rau thơm, hành lá… Thu nhập cứ thế mỗi ngày một tăng nên cuộc sống của gia đình ngày càng đỡ vất vả. Đến nay bà có gần 20.000m2. Trong đó gần 5.000m2 trồng rau ngót. Bà chia sẻ: hầu hết các nhà buôn rau đến tận nơi mua, bà không phải mang ra chợ để bán. Rau ngót của bà luôn đặt tiêu chí sạch, đảm bảo an toàn lên hàng đầu nên rau trồng đến đâu bán hết đến đó. Ngoài ra, bà trồng thêm các loại cây ăn quả như mận, hồng, bơ, bưởi da xanh…Mận và hồng đã cho thu hoạch, hàng năm bà thu hơn 2 tấn mỗi loại. Chè mỗi năm thu hoạch từ 6 đến 7 lần, mỗi lần từ 2,5 đến 3 tấn -> 20 tấn/năm × 7000 đ = 140 triệu đồng. Thu nhập các loại rau cũng trên 100 triệu đồng. Điều đáng chú ý là rau ngót và chè được trồng dưới tán cây ăn quả
Với cựu TNXP Nguyễn Thị Nhôi, khởi nghiệp với muôn vàn khó khăn nhưng bà đã thành công bằng nhiều cách làm khác nhau. Điều quan trọng là bà đã biết nỗ lực hết mình, vươn lên làm giàu từ “nghiệp đất”. Ông Lưu Quang Vinh – Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP thành phố Lai Châu – cho biết: cựu TNXP Nguyễn Thị Nhôi là một trong những tấm gương điển hình vượt khó phát triển kinh tế gia đình. Giờ đây, tuổi cao sức yếu nhưng vợ chồng đồng chí vẫn luôn hăng hái tham gia sản xuất. Ngoài làm kinh tế giỏi, đồng chí còn là hội viên gương mẫu, tích cực tham gia các phong trào của Hội phát động, luôn chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương.
Đào Văn Minh
Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Lai Châu
[i] Bài ca vỡ đất, thơ Hoàng Trung Thông
