HÀO KHÍ MỘT THỜI “BA SẴN SÀNG” – 60 NĂM THÀNH LẬP ĐỘI TNXP N43 HÀ NỘI |

Trong không khí toàn dân hân hoan chào mừng 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống lực lượng Thanh niên xung phong (TNXP) Việt Nam, ngày 22/6/2025 tại Hà Nội, Ban liên lạc Đội TNXP chống Mỹ cứu nước N43 long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm thành lập đội (1965–2025).

Toàn cảnh buổi lễ.

Tới dự có Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong; Ủy viên Thường trực Đoàn Chủ tịch Hội Cựu TNXP Việt Nam Ngô Văn Tuyến, nguyên Chủ tịch Hội Cựu TNXP Việt Nam Nguyễn Anh Liên, lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy, Thành đoàn và gần 350 cựu TNXP N43…

Các đại biểu.

Trình bày diễn văn kỷ niệm, Trưởng ban liên lạc Đội TNXP chống Mỹ cứu nước N43 Hà Nội Dương Thị Vịn (ảnh dưới), cho biết

Tháng 8/1964, đáp lại lời kêu gọi thiêng liêng của Bác Hồ và giữa lúc đế quốc Mỹ leo thang chiến tranh phá hoại miền Bắc, Thành đoàn Hà Nội phát động phong trào “Thanh niên Ba sẵn sàng” với khí thế sục sôi: sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng gia nhập lực lượng vũ trang, sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu Tổ quốc cần. Hưởng ứng phong trào và chỉ thị 71/TTg ngày 21/6/1965 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 11/7/1965, Thành đoàn Hà Nội chính thức thành lập Đội TNXP chống Mỹ cứu nước N43 – đơn vị TNXP tập trung đầu tiên của Thủ đô.

Đội N43 gồm 7 đại đội (từ 811 đến 817), tập hợp hơn 1.500 đội viên đến từ 8 khu vực nội, ngoại thành: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Đông Anh, Gia Lâm, Từ Liêm, Thanh Trì. Phần lớn đội viên tuổi đời chỉ từ 18–20, nhiều người còn rất trẻ, có bạn mới rời ghế nhà trường, có người gác lại cơ hội du học hay gửi con thơ cho mẹ già để ra trận. Chị Hoàng Thị Kim Vinh chồng đi chiến đấu xa, gửi con nhỏ mới hơn 2 tuổi cho mẹ già, anh Nguyễn Văn Tín, chị Nguyễn Thị Ty mới cưới được ít ngày, nhà sư trẻ Đàm Dần tu ở chùa Lĩnh Nam cũng xin ra trận… có bạn chưa tròn 15 tuổi trốn bố mẹ, tẩy xóa năm sinh trong hộ khẩu chịu phạt để được nhập ngũ. Họ là hiện thân của ý chí sắt đá và tình yêu Tổ quốc nồng nàn.

Đồng chí Nguyễn Văn Phong tặng hoa Ban liên lạc N43.

Đặt chân tới vùng tuyến lửa khu Bốn, địa bàn hoạt động của Đội N43 trải dài khắp các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình – những “túi bom, chảo lửa” khốc liệt bậc nhất trong cuộc kháng chiến. Nhiệm vụ của đội viên TNXP là mở đường, san lấp hố bom, đảm bảo giao thông vận tải phục vụ tiền tuyến. Không quản nắng lửa, gió Lào, lũ rừng hay đạn bom rình rập, các đội viên từ chốn đô thành đã nhanh chóng thích nghi với lao động nặng nhọc, trở thành những “chiến sĩ mở đường” gan dạ.

Ngày 28/2/1966, máy bay Mỹ bắn rốc két vào ngầm Ba Lòi – huyện Kỳ Anh – tỉnh Hà Tĩnh nơi C811 đang thi công, đồng chí Phạm Thị Thuận hy sinh tại trận, đồng chí Trần Văn Thư bị cụt cả hai chân. Ngày 26/3/1966 máy bay ném bom vào tuyến đường, đồng chí Nhữ Hồng Long nhà ở phố Mai Hắc Đế hy sinh khi chưa tròn 17 tuổi. Ngày 23/4/1967 giặc Mỹ ném bom ngầm cây Gạo, 4 đồng chí hi sinh, 12 đồng chí bị thương. Ngày 3/6/1966 đồng chí Vũ Thị Sinh nhà ở 86 Nguyễn Hữu Huân đã anh dũng hy sinh để bảo vệ cho đơn vị sơ tán an toàn; đồng chí Nguyễn Đăng Năm nhà ở xã Minh Khai C814 được y tá cấp giấy nghỉ ốm, cảm thấy mình ở nhà lẻ loi, ôm cả chồng bản thảo báo tường ra tuyến để “lên khuôn”, bất ngờ tốp F4 cắt bom, Năm hy sinh. Ở vị trí nào cũng có sự mất mát: Vũ Duy Vy trong ban chỉ huy đại đội, Nguyễn Huy Chưởng chiến sỹ tiếp phẩm C816, thầy giáo trẻ Nguyễn Như Nghĩa, Lê Kim Liên nổ mìn phá đá, Hoàng Bích Lộc, Âu Xuân Toại C813 cũng hy sinh một ngày 5/8/1967, Nguyễn Thị Quế, Nguyễn Năng Quang Duệ C815, Trần Thanh Kỳ C817, Hoàng Lộc đội trưởng đội cảm tử phá bom nổ chậm đại đội xung kích Thăng Long 343.

Đồng chí Ngô Văn Tuyến tặng quà cho Ban Liên lạc.

Đặc biệt, chiều Noel 25/12/1967, theo lệnh ngừng bắn, xe ta tranh thủ chạy cả ban ngày. Ở phía Nam từng đoàn xe chở thương bệnh binh, các cụ già và trẻ em Vĩnh Linh ra Bắc tập kết, phía Bắc từng đoàn xe chở vũ khí, hậu cần vào chi viện cho chiến trường miền Nam, đến ngầm Bưởi Rọi – xã Quảng Hợp – Quảng Bình xe ra vào bị nghẽn, hàng trăm xe hai đầu phải dừng lại. Từng tốp, từng tốp F4 quần lượn ném bom, phóng rốc két liên tục, xe ta bị bốc cháy. Các đội viên TNXP thuộc các đại đội C811, C815 và các đơn vị khác đã bất chấp hiểm nguy, dũng cảm cứu người, cứu hàng, cứu xe, đưa hàng trăm cụ già và em nhỏ ra khỏi vùng bom đạn, suốt đêm cứu chữa người bị thương, chôn cất người đã chết. Nổi bật là các đồng chí Hoàng Văn Đa, Nguyễn Văn Phùng. Chiến công của họ đã được Tỉnh ủy Quảng Bình và nhân dân địa phương ghi nhận, biểu dương.

Sau 4 năm chiến đấu anh dũng, Đội TNXP N43 đã:

– Tham gia xây dựng các tuyến đường chiến lược 15, 21, 22, 22B và đường 10 Quyết Thắng.

– Rà phá hàng nghìn quả bom mìn các loại, chốt giữ 15 trọng điểm Mỹ thường xuyên đánh phá ác liệt.

– Bổ sung 250 đội viên ưu tú vào quân đội, kết nạp 260 người vào Đảng, hơn 1.000 thanh niên vào Đoàn.

– Có 1.055 đội viên được lên 2 lớp, có người được lên 3 lớp, một số người khi nhập ngũ chưa học hết cấp 2, hoàn thành nhiệm vụ đã được học đại học dự bị.

– Có 3 đơn vị (C811, A9 C811, A10 C815) được tặng Huân chương Lao động hạng Ba.

Nhiều tấm gương sáng ngời về tinh thần dũng cảm và hy sinh đã được khắc ghi vào sử vàng. Trong suốt 4 năm chiến đấu (1965–1969), đội N43 có 48 đồng chí hy sinh, hơn 100 người bị thương. Hoàng Lộc – người đã khước từ đi học đại học, đội trưởng đội cảm tử phá bom nổ chậm được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân.

Sau ngày hòa bình lập lại, các cựu TNXP N43 trở về quê hương tiếp tục đóng góp xây dựng đất nước. Nhiều người trở thành tiến sĩ, kỹ sư, bác sĩ, nhà giáo, nhà báo… Hội Cựu TNXP được thành lập, Ban liên lạc Đội N43 và Ban liên lạc các đại đội lần lượt ra đời để nối kết tình đồng đội, tri ân liệt sĩ và giúp đỡ nhau trong cuộc sống đời thường.

Từ những năm 1990, Ban liên lạc N43 đã xác nhận hồ sơ cho gần 400 người được hưởng chính sách của Nhà nước, phối hợp gia đình đưa 47 hài cốt liệt sĩ về quê, xây dựng bia tưởng niệm tại xã Kỳ Lâm (Kỳ Anh – Hà Tĩnh), tổ chức thăm chiến trường xưa và xuất bản phim, sách tư liệu giá trị.

Đặc biệt, Ban liên lạc đại đội 812 là đơn vị hoạt động đều đặn, đầy tình nghĩa: thăm ốm, mừng thọ, viếng đồng đội chu đáo, tổ chức họp mặt thường niên và triển lãm hình ảnh truyền thống.

Đến nay, trong số 1.500 đội viên ban đầu, N43 còn 649 người đang sống tại Hà Nội, 564 người đã mất và 48 người hy sinh. Thời gian và tuổi tác khiến số người dự họp mặt ngày càng thưa vắng, nhưng ký ức về một thời thanh xuân rực lửa vẫn luôn khắc sâu trong lòng mỗi cựu TNXP.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, đồng chí Nguyễn Văn Phong (ảnh trên) nhấn mạnh, nhờ sự hy sinh của hàng triệu người con Việt Nam mà đất nước có hòa bình, ổn định để phát triển như ngày hôm nay.

Khẳng định thành phố Hà Nội luôn trân trọng đóng góp của các thế hệ đi trước, đặc biệt là của lực lượng vũ trang, lực lượng TNXP, những người trực tiếp tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho biết: Hà Nội có 80.000 liệt sỹ, nhiều nhất cả nước. Trong dịp kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vừa qua, từ thành phố đến cơ sở đã có rất nhiều những hoạt động tri ân, giáo dục truyền thống. Thành phố đã dứt điểm nhà tamjm nhà dột nát, tiếp tục rà soát để không bỏ sót các trường hợp vướng mắc về chính sách.

Tại chương trình, UBMTTQVN thành phố Hà Nội đã trao 24 suất quà (1.000.000đ/suất) tặng các gia đình liệt sĩ (ảnh trên). Ban liên lạc cũng trao quà trị ân tới 48 gia đình liệt sĩ của đội và tặng nhiều phần quà cho cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn.

Lễ kỷ niệm 60 năm thành lập đội TNXP N43 Hà Nội là dịp để ôn lại quá khứ oanh liệt, tri ân những hy sinh lớn lao, và thắp sáng thêm tinh thần đoàn kết, nghĩa tình. Đây cũng là dịp để các thế hệ hôm nay và mai sau hiểu rõ hơn về những đóng góp to lớn của lực lượng TNXP, đặc biệt là TNXP Thủ đô – lực lượng “đi trước, về sau”, dũng cảm, kiên trung, sáng tạo và đầy bản lĩnh.

Một số hình ảnh khác

Văn nghệ