Tôi có vinh dự được trực tiếp nghe lời Bác Hồ ân cần chỉ dạy về Trường học lớn TNXP. Tại buổi Trung ương mời cơm thân mật Đoàn đại biểu anh hùng chiến sĩ thi đua miền Nam ra dự lễ mừng Trung ương Đảng, Chính phủ, Bác Hồ từ chiến khu Việt Bắc trở về Thủ đô Hà Nội, ngày 01/01/1955, Bác đi tới từng bàn thăm hỏi, chuyện trò với các đại biểu. Khi đến trước bàn chúng tôi, nhìn thấy ba chiến sĩ mặc quân phục TNXP, Bác ân cần hỏi: Các cháu chiến đấu và học tập ở chiến trường nào mà được tặng thưởng cả Huân chương Chiến công lẫn Huân chương Lao động, thật là vinh dự lớn. Tôi thay mặt cho 2 đồng chí Nguyễn Hứa, Nguyễn Tữu, đứng lên thưa Bác: Ba chúng cháu đều ở Tổng đội TNXP 204, Liên khu 5 chiến đấu tại Mặt trận Bắc Tây Nguyên, chiến trường chia lửa với chiến dịch lịch sử Điện Biên phủ. Bác nở nụ cười thật âu yếm: Tốt, tốt “Xung phong” là phẩm chất rất cao đẹp của TNXP Việt Nam. Có tinh thần và hành động xung phong phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân mới xứng đáng là thanh niên yêu nước. Bác mong Lực lượng TNXP trở thành một Trường học lớn của Đảng, Nhà nước làm nhiệm vụ trồng người, trồng cán bộ có phẩm chất cách mạng vừa hồng vừa chuyên để phục vụ kháng chiến thắng lợi và chuẩn bị phục vụ công cuộc kiến thiết, xây dựng phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa lâu dài về sau. Vì thời gian có hạn nên Bác chỉ nói ngắn gọn mấy câu, nhưng ý nghĩa thiêng liêng trong mỗi lời dạy của Bác đối với chúng tôi từ đó đến nay, ngày càng khắc ghi sâu đậm vào lòng.
Bác Hồ với đội Thanh niên xung phong 36. Ảnh tư liệu
Kể từ lần gặp Bác đến năm 1964, tôi vinh sự có thêm hai lần được trực tiếp nghe lời Bác dạy. Và sau này, nhiều lần tôi được Đại tướng Võ Nguyên Giáp kể chuyện về Bác Hồ với TNXP, trong đó Đại tướng tôn vinh: “TNXP là Trường học lớn, Trường học trồng người, trồng cán bộ theo tư tưởng Hồ Chí Minh”, “Tôi luôn coi TNXP như bộ đội, vì trong phẩm chất của TNXP có phẩm chất của Bộ đội Cụ Hồ”. Từ đó, trong tâm trí thế hệ chúng tôi luôn nguyện phấn đấu giữ sáng mãi danh hiệu “Trường học lớn TNXP”; giữ sáng mãi “Tinh thần xung phong là phẩm chất cao đẹp của Thanh niên”. Và cũng từ đó, chúng tôi mới hiểu sâu ý nghĩa đặc sắc, độc đáo bốn chữ “Thanh niên xung phong” của Bác Hồ. Bác nói TNXP là nói đến sự gắn liền của tuổi trẻ với khát vọng xong lên phía trước, gắn liền với phẩm chất cách mạng: Tiên tiến, tiên phong và ý nghĩa của nó tương đồng với tính tiên phong, gương mẫu của Đảng viên Cộng sản.
Theo tư tưởng Trường học lớn TNXP của Bác Hồ, thì lời dạy “Xung phong” là xung phong đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì khi Nhân dân cần, Tổ quốc kêu gọi, Đảng yêu cầu; là xung phong vào những nơi khó khăn, gian khổ, nguy hiểm, giành độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc; là xung phong tham gia cuộc chiến chống “giặc nội xâm”, xây dựng chỉnh đốn Đảng, Nhà nước, hệ thống Chính trị trong sạch vững mạnh; là xung phong làm những công việc để đấu tranh chống những cái xấu, cái ác, cái lạc hậu, tiêu cực và tìm ra cái mới, cái tiến bộ, văn minh; là xung phong tham gia và đi đầu trong các phong trào thi đua yêu nước của toàn dân, triển khai thực hiện và nhân rộng các mô hình tiên tiến, tập trung phục vụ đắc lực công việc xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, Tổ quốc hùng mạnh; xung phong đem ánh sáng văn hóa, tri thức cách mạng đến các vùng cao, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đẩy lùi và xua tan mọi tàn dư lạc hậu, tệ nạn xã hội, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần cho nhân dân; xung phong tham gia bám trụ biên cương, hải đảo, xây dựng phòng tuyến lòng dân, bảo vệ biên giới, chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc; xung phong học tập, nghiên cứu khoa học, nâng cao trình độ, năng lực và phẩm chất đạo đức cách mạng vừa hồng vừa chuyên…
Với ý nghĩa thiêng liêng của Tư tưởng Hồ Chí Minh về Trường học lớn TNXP thì lực lượng TNXP Việt Nam do đích thân Bác Hồ sáng lập là một loại hình cách mạng độc đáo, đặc sắc, có một không hai, là lực lượng bán vũ trang, kề vai sát cánh phục vụ chiến đấu và trực tiếp chiến đấu với Bộ đội Cụ Hồ, được ra đời trong kháng chiến nhưng mãi mãi trường tồn với non sông, đất nước, dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh. Trên tinh thần đó, hơn nửa triệu nam nữ cựu TNXP cả nước, những nhân chứng lịch sử của Trường học lớn TNXP tin tưởng và kỳ họp 499 đại biểu Quốc hội khóa XV sẽ hoàn toàn nhất trí bấm nút biểu quyết thông qua chủ trương tặng thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” cho các cựu TNXP đã chiến đấu, hy sinh và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong hai cuộc kháng chiến, cứu nước và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới chống quân bành trướng cùng với nhiệm vụ quốc tế trong sáng cao cả, giúp cách mạng Campuchia, coi đây là đạo lý uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa đối với các thế hệ người có công.
Chúng tôi cũng tin tưởng và kỳ vọng Đoàn TNCS Hồ CHí Minh khơi dậy và làm sôi lên tinh thần xung phong, khí phách TNXP, phong trào TNXP, các loại hình tổ chức TNXP…cho thế hệ trẻ hôm nay và cho cả mai sau, như Tư tưởng Hồ Chí Minh đã soi sáng.
Nguyễn Anh Liên
Nguyên Chủ tịch Hội Cựu TNXP Việt Nam
