Đó là anh Bùi Đình Nết, sinh năm 1940, quê xã Thịnh Lộc (nay là Khu 2 thị trấn Hậu Lộc) huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Thầy giáo Bùi Đình Nết tại một buổi gặp mặt của cựu TNXP Đại đội 756
Tháng 7 năm 1965, đang là giáo viên cấp 2, anh được Ty Giáo dục Thanh Hóa điều động vào lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước nhiệm kỳ 1 dạy bổ túc văn hóa ở Đại đội 306, Công trường 119 Thanh Hóa. Ban đầu, đơn vị đóng quân ở huyện Quan Hóa, sau đó chuyển sang huyện Bá Thước. Đến tháng 6 năm 1966 chuyển về đảm bảo giao thông tuyến đường sắt phía Nam, đóng ở huyện Tĩnh Gia, Thanh Hóa. Sau Tết Mậu Thân năm 1968, Ban chỉ huy Đường sắt phía Nam tuyển chọn một số chiến sĩ trẻ, khỏe của Đại đội 306 và Đại đội 412 để thành lập đơn vị 412 nhằm tăng cường cho tuyến lửa Trường Sơn, thuộc Đội TNXP N75, Ban Xây dựng 67, Đoàn 559 đóng ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình.
Cũng như bao thầy giáo trong lực lượng TNXP, ban ngày dạy bổ túc văn hóa, ban đêm tham gia phá đá mở đường, san lấp hố bom, sơ cấp cứu, tải cáng thương binh. Các trọng điểm 468, Khe Tang, Bãi Dinh, đèo Đá Đẽo trên tuyến đường 15; Khe Ve, La Trọng trên tuyến đường 12 đều có mồ hôi, công sức của anh và đồng đội 412 thân yêu. Anh cũng từng nếm trải muỗi rừng, vắt núi và những trận sốt rét, như bao đồng đội khác. Những ngày Chủ nhật, anh cùng chúng tôi đi hái măng rừng, lấy củi, bắt cá để cải thiện đời sống. Có lần, ban chỉ huy đại đội bị sốt rét hành hạ, phải vào bệnh xá điều trị đến nửa tháng trời, anh được ủy quyền chỉ huy. Đơn vị có 3 trung đội, đóng cách xa C bộ từ 1,5 -2km, song anh vẫn lo chu toàn, công việc đều suôn sẻ. Trong phong trào “Tiếng hát át tiếng bom”, anh đã tham gia dàn dựng các vở kịch, soạn các làn điệu chèo, dân ca, tấu nói, luyện tập các ca khúc cách mạng. Đơn vị được cấp trên trang bị các loại nhạc cụ như: đàn, sáo, nhị, trống, phách… Anh có năng khiếu gảy đàn Mandolin[1] bằng tay trái. Mỗi lần liên hoan văn nghệ, anh thường đệm đàn cho các tiết mục đơn ca, tốp ca rất sôi nổi. Một số tiết mục văn nghệ của Đại đội đoạt giải B khi tham dự liên hoan của Đội TNXP 75 và Binh trạm 12. Anh còn là chủ bút tờ báo tường của đại đội. Dù phải đối mặt với những trận bom B52 ác liệt của Mỹ nhưng cán bộ, chiến sĩ Đại đội 412 ai nấy vẫn lạc quan, tin tưởng vào ngày chiến thắng.
Anh Bùi Đình Nết kể lại, vào một buổi sáng mùa hè năm 1969, khi anh em đơn vị đang say trong giấc ngủ, vì qua một đêm làm việc vất vả ngoài tuyến tới 4h sáng mới về. Hai chiếc máy bay phản lực lượn 2 vòng rồi thả một loạt bom sát thương, tiếp đến là loạt bom bi. Một số anh, chị em đơn vị bị dính bom bi, trong đó có đội viên Trịnh Thị Đồng quê xã Thiệu Thành, huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa. Cô y tá và anh Bùi Đình Nết luống cuống xử lý vết thương ở ngực, ở đùi. Anh là nam giới và là thầy giáo, đội viên Trịnh Thị Đồng tỏ ý thẹn thùng, không cho họ xử lý cởi quần áo để băng bó vết thương, biết ý anh liền quát to: Muốn chết à! Nằm yên để chúng tôi băng bó! Không có võng, anh liền vội lấy chiếc vỏ chăn của mình, rồi dùng dây rừng buộc túm 2 đầu, cột vào cây tre làm võng cáng; phân công đồng đội nhanh chóng khiêng cấp cứu ngay lên Đội điều trị 14 của Binh trạm 12, cách đó chừng 4km đường rừng. Đội viên Trịnh Thị Đồng được điều trị kịp thời và sớm trở lại đơn vị công tác. Hôm đó, vì vết thương quá nặng, máu ra nhiều làm ướt chiếc võng. Khi về giở võng ra thì máu đã khô quánh một vùng lớn. Anh phải ngâm xà phòng, giặt đi giặt lại nhiều lần, nhưng máu vẫn còn in dấu vết. Chiếc vỏ chăn ấy anh vẫn sử dụng. Đến năm 1970, khi trở lại dạy học ở quê nhà, anh gấp cất và giữ làm kỷ niệm. Anh nghĩ, vì trong chăn đã thấm máu đồng đội thời chiến tranh chống Mỹ cứu nước.
Hình ảnh người giáo viên TNXP Bùi Đình Nết cũng như bao thầy cô giáo TNXP trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước của dân tộc góp phần làm rạng rỡ thêm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, truyền thống Lực lượng TNXP.
Nhân dịp này, xin gửi lời tri ân đến các thầy, cô và chúc mọi gia đình hạnh phúc, luôn có nhiều niềm vui mới trong cuộc sống.
Lê Huấn
[1] Mandolin (tiếng Ý: mandolino) hay còn gọi là mandoline hoặc măng cầm là loại nhạc cụ đàn có tám dây. Đàn phát ra âm thanh bằng cách gảy dây đàn.
