Người nữ cán bộ ấy tên Hoàng Thị Nguyệt, sinh năm 1957, quê xã Tây Giang, Tiền Hải, Thái Bình.
Đáp lời kêu gọi của Đảng, cùng nhiều thanh niên ưu tú khác của quê hương “đất lúa 5 tấn”, năm 1972, chưa tròn 16 tuổi, chị đã làm đơn tình nguyện nhập ngũ thanh niên xung phong. Chị cùng các đồng đội đơn vị C14-N257- Tổng đội 572, theo Đường 20 Quyết thắng (Quảng Bình), vượt đỉnh Trường Sơn sang Na Kay (Sầm Nưa) đất nước bạn Lào, nhận mọi nhiệm vụ tổ chức phân công. Xinh đẹp như cái tên cha mẹ đặt, hồn nhiên, chân thật như chất đất quê hương… Là gái út của đơn vị, nhưng việc gì cũng có tay em: đập đá, đào đất, gỡ mìn, phá bom, vá đường làm cầu cho xe ra tiền tuyến. Tranh thủ ngày nghỉ, Nguyệt viết thư về nhà thăm cha mẹ cho đỡ nhớ, lên nương lên rẫy, xuống khe xuống suối, kiếm con cá mớ rau, góp bữa ăn tươi cho anh em đơn vị. Chị thuộc đường nhiều cánh rừng tre trúc, thuộc sắc tím của dây lá chua, màu xanh của vạt môn thục, muifn thơm của trái vả chín, vị hắc của rau tàu bay, lá lốt… và cả cái đau rát bởi lá han, muỗi đói, vắt rừng. Cùng chị em đi tìm măng hái chuối, lần nào Nguyệt cũng nặng gùi hơn. Chuyện thật mà như đùa, người ta vào rừng chuối tìm hoa thì ngửa cổ lên trời, còn Nguyệt thì nhìn xuống đất. Nhìn ngọn cây khó thấy hoa vì lá dầy đan xen che khuất; cúi xuống nhìn đường đi vừa nhanh không vấp, lại dễ thấy bẹ hoa chuối rơi, mách bảo cây trên đầu có hoa cần hái…
Vạm vỡ, to khỏe nhưng không ít lần Nguyệt vật vã bởi những cơn sốt rét ác tính… những vết thương trên đầu, trên mình do bom đạn giặc Mỹ tại đèo Ba Bông (Nậm Nơn, Xiêng Khoảng) … Và cả những đớn đau xót xa khi phải tiễn đưa các đồng chí của mình, ở tuổi thanh xuân đã phải ra đi mãi mãi.
Năm 1977, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xuất ngũ về Thái Bình… chị vẫn đau đáu nỗi nhớ về đồng đội về chiến trường, càng sâu đậm thêm quyết tâm vượt nghèo, vượt khó trên quê hương.
Hạnh phúc mỉm cười với cuộc đời Nguyệt, tháng 6 năm 1980 chị xây dựng gia đình, khăn gói theo chồng về sinh cơ lập nghiệp trên vùng đất Đặng Cầu, Trung Nghĩa. Mãn nguyện với chàng trai Hưng Yên nhất mực yêu thương vợ… mấy phen “vượt cạn” để có được một “hoàng tử” và hai “tiểu thư”. Cái nghèo vẫn chưa chịu buông tha nhưng chị luôn vui vẻ, lạc quan … Trớ trêu thay, tưởng sẽ được hạnh phúc cùng chồng đến “tóc bạc răng long”, đâu có ngờ tháng 8 năm 1995, căn bệnh hiểm nghèo đã kéo anh ra đi, để lại trên đời người đàn bà góa “một nách ba con thơ dại” ….
Muôn vàn khó khăn, nhưng người nữ thương binh TNXP Hoàng Thị Nguyệt không gục ngã bởi số phận. Chị nỗ lực vượt qua tất cả, quyết tâm xây dựng cuộc sống mới. Chị cần cù chịu khó làm kinh tế, trồng lúa trồng khoai, chăn nuôi gia súc gia cầm, để cuộc sống gia đình dần ổn định.
Ngày mùa, chị trồng khoai cấy lúa. Ngày ba tháng tám[i], chị đi chợ gánh thuê bán mướn, kiếm thêm đồng tiền nuôi con ăn học. Có nhiều ngày, chị phải gửi con ông bà nội, cùng chủ hàng theo ô tô đưa rau xanh vào bán ở các chợ tận vùng xa Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình…
Vừa làm vừa suy ngẫm tìm cách thoát nghèo. Chị thấy người dân Văn Giang – Khoái Châu chuyển dần từ đất cấy lúa sang đất trồng màu, từ trồng rau sang trồng cây quả cây cảnh. Năm 2007, chị theo học một khóa “Bồi dưỡng kĩ thuật nuôi trồng cây cảnh” (Do trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội mở tại Văn Giang).
Năm 2014, chị thuê chung đất ruộng, tập làm vườn, học cách của người Văn Giang. Ngoài cây quả nhà trồng được, chị gom thêm cây thêm quả của các gia đình xung quanh, đem về bán ở các chợ thị xã Hưng Yên “lấy công làm lãi”.
Đến năm 2016, khi đã có chút vốn liếng, mượn thêm tiền của chị của em, chị quyết tâm về làm vườn ngay trên đất quê chồng. Chị gom dần các mảnh đất nhỏ lẻ, tạo nên được một khu đất gần một ha, đầu tư vào đó gần 3 tỉ đồng. Chị ươm cây, ghép chồi, “chiết đào, đảo quất, nhấc dây” xen canh gối vụ, cây cảnh kèm cây lấy quả. Giờ đây, vườn của Nguyệt rất đa dạng: quất thế quất quả, đào bích đào phai; cam Vinh, bưởi Diễn; hồng xiêm xoài lai; mít Việt mít Thái; ổi Đài táo Đài… Chị tạo việc làm không chỉ đủ cho các con, mà còn cho hàng chục đồng đội là lao động nông nhàn.
Thuận lợi là tiền thuê nhân công ở quê chị rẻ hơn nhiều so với đất Văn Giang (120 – 150 nghìn đồng/người/ngày), đỡ được một nửa công vận chuyển… đầu ra giá rẻ nên người mua đông dần. Thương hiệu cây quả của chị đã dần ổn định. Cái khó nhất ở vùng quê này là nguồn nước ngầm nhiễm phèn, nước giếng khoan không tốt cho việc phun hoa tưới cây. Chị phải thuê người đào rãnh đào ao xây bể dự trữ nước mưa. Mùa nắng hạn, phải bơm thêm nước sông từ xa về vườn. Chị rất chăm cây, không chỉ mua đất phù sa sông Hồng chở về tạo luống cho cây, còn phải tăng cường cho cây ăn phân bắc phân chuồng và cả đỗ xanh đậu nành ngâm kĩ…
Trời không phụ lòng người chăm chỉ, kiên trì. Thành công đã đến với chị. Ngay từ vụ đầu (2015-16), chị đã thu về hơn 300 triệu đồng. Những vụ sau hứa hẹn số tiền thu về sẽ tăng dần theo cấp số nhân, bởi sẽ giảm dần việc đầu tư vốn giống.
Vẫn còn không ít vất vả, nhưng vui nhiều vì mình đã chọn đúng hướng kinh doanh, đúng cách dịch vụ. Vui nhiều hơn vì các con chị dần khôn lớn, trưởng thành (trai có vợ, gái có chồng, 9 cháu nội – ngoại), đã lo toan cùng mẹ được nhiều việc. Vui hơn cả là có sự cổ vũ động viên của gia đình dòng họ, bà con lối xóm, đồng chí đồng đội và lãnh đạo quân – dân – chính địa phương.
Thoát nghèo rồi, chị càng quan tâm chăm lo bồi đắp tình cảm đồng đội, thường xuyên đóng góp, ủng hộ các quỹ nhân đạo, quỹ nghĩa tình của Hội Cựu TNXP các cấp… Chị còn nhận đỡ đầu 4 cháu học sinh nghèo trong thôn, giúp áo quần sách vở, tài trợ 1.200 đồng/cháu/năm. Chị dự định sang năm 2018, sẽ đóng góp xây dựng một nhà tình nghĩa cho đồng đội có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
Mọi người rất quý mến, nể phục chị, đề cử chị giữ nhiều vị trí quan trọng trong công tác Hội Cựu TNXP: Chủ tịch Hội Cựu TNXP xã Trung Nghĩa; Ủy viên Ban thường vụ – Trưởng ban kiểm tra Hội Cựu TNXP thành phố Hưng Yên; liên tục từ năm 2011 đến nay, chị là Ủy viên BTV, BCH – Trưởng Ban công tác nữ Hội Cựu TNXP tỉnh Hưng Yên. Chị còn tích cực tham gia công tác MTTQ, là ủy viên BCH MTTQ tỉnh, Phó trưởng Ban cựu chiến binh sản xuất kinh doanh của Hội cựu chiến binh Thành phố Hưng Yên.
Chị đã được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, của BCH Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam, của UBND tỉnh và Ủy ban MTTQ tỉnh Hưng Yên …
Luôn nỗ lực phấn đấu vươn lên, không “công thần” hay trông chờ ỷ lại, người nữ thương binh – cán bộ cựu TNXP Hoàng Thị Nguyệt đã là tấm gương sáng, điển hình trong phong trào thi đua “Cựu TNXP làm theo lời Bác”, của tỉnh Hưng Yên.
Nguyễn Hữu Tiến – Hội Cựu TNXP tỉnh Hưng Yên
[i] Tháng ba và tháng tám, thời kì giáp hạt, thường là thóc cao gạo kém.
