Thời gian qua, nhiều di tích lịch sử TNXP tại tỉnh Quảng Trị đã được đầu tư xây dựng, tu bổ, tôn tạo và nâng hạng. Đây là những nghĩa cử cao đẹp, thể hiện lòng tri ân sâu sắc của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân đối với sự hy sinh cao cả của các Anh hùng Liệt sĩ. Hoạt động này không chỉ góp phần gìn giữ giá trị lịch sử, mà còn tạo nên các “địa chỉ đỏ” để thế hệ hôm nay và mai sau tưởng niệm, giáo dục truyền thống về những người đã ngã xuống vì Độc lập – Tự do của Tổ quốc.
- Công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh Nơi hy sinh của 8 Liệt sĩ TNXP C892, N89 Thái Bình
Ngày 19/8/2024, tại Ủy ban nhân dân (UBND) xã Hóa Hợp, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, một buổi lễ trang trọng đã được tổ chức nhằm công bố Quyết định của UBND tỉnh Quảng Bình về việc công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh đối với nơi hy sinh của 8 Liệt sĩ TNXP thuộc đơn vị C892, N89 Thái Bình, đã anh dũng ngã xuống vào ngày 19/8/1972.
Sự kiện có sự hiện diện của đồng chí Ngô Văn Tuyến, Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Trưởng Ban Tổ chức, Kiểm tra và Tuyên truyền Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam. Về phía lãnh đạo tỉnh Quảng Bình có đồng chí Mai Xuân Thành, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao, cùng bà Lê Thị Hoài Thương, Giám đốc Bảo tàng Tỉnh. Đặc biệt, buổi lễ còn có sự góp mặt của đại diện Hội Cựu TNXP hai tỉnh Thái Bình, Quảng Bình, các cấp ủy, chính quyền địa phương, và thân nhân các Cựu TNXP đơn vị C892 Thái Thụy, Thái Bình.
Di tích nơi hy sinh của 8 TNXP C892 tại xã Hóa Hợp mang giá trị lịch sử tiêu biểu, ghi dấu những chiến công hào hùng của bộ đội, TNXP, dân công hỏa tuyến và Nhân dân xã Hóa Hợp trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Chiến công và sự hy sinh anh dũng của các anh, chị đã góp phần bảo vệ và gìn giữ tuyến đường huyết mạch chi viện cho tiền tuyến. Sau khi Di tích được xếp hạng, UBND xã Hóa Hợp sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch cụ thể để bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị lịch sử.
- Bến phà II Long Đại được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia
Tối ngày 19/9/2025, UBND tỉnh Quảng Trị đã tổ chức Lễ Công bố Quyết định xếp hạng Bến phà II Long Đại là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Tiếp nối sự kiện ý nghĩa này, sáng ngày 20/9/2025, Lễ khánh thành công trình tôn tạo Khu tưởng niệm nơi hy sinh của 16 TNXP C130 (hy sinh tháng 9/1972) cũng đã được diễn ra long trọng.
Buổi lễ có sự tham dự của các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị Lê Ngọc Quang. Về phía Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam có Anh hùng Lao động, Phó Chủ tịch Thân Đức Nam. Đặc biệt, sự hiện diện của thân nhân 16 TNXP và đông đảo nhân dân tỉnh Quảng Trị đã làm cho buổi lễ thêm phần xúc động.
Tại buổi lễ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đã trao Bằng xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia cho địa danh “Bến phà II Long Đại – nơi 16 TNXP C130 (Thái Bình trước đây) hy sinh tháng 9/1972”. Sự kiện này không chỉ khẳng định giá trị to lớn của di tích mà còn mở ra nền tảng để Bến phà II Long Đại trở thành một “địa chỉ đỏ” trong công tác giáo dục truyền thống, tri ân liệt sĩ, đồng thời phát triển du lịch văn hóa – lịch sử – tâm linh trong tương lai.
Công trình tôn tạo Khu tưởng niệm, khởi công vào dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam (30/4/2025), có tổng kinh phí dự kiến 20 tỷ đồng. Các hạng mục chính bao gồm: khuôn viên nhà bia, nhà khánh tiết hiện đại, bến thả hoa đăng và bến thuyền phục vụ du khách du lịch đường sông. Điểm nhấn là Tượng đài mô phỏng hình bó lúa với 16 cây lúa, tổng chiều cao 16 mét, khắc họa tinh thần anh dũng, bất khuất và khát vọng hòa bình của lực lượng TNXP Việt Nam. Công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng nhờ sự chung tay của cả hệ thống chính trị tỉnh, cùng sự đồng hành của Tập đoàn T&T và nhiều tổ chức, cá nhân.
- Khánh thành công trình tôn tạo Di tích Quốc gia đặc biệt Hang Tám Cô
Sáng ngày 14/11/2025, tại Hang Tám Cô (Km19 Tỉnh lộ 562 – đường 20 Quyết Thắng), UBND tỉnh Quảng Trị đã tổ chức Lễ khánh thành công trình tôn tạo Di tích Quốc gia đặc biệt Hang Tám Cô. Sự kiện mang ý nghĩa tri ân sâu sắc, tưởng nhớ sự hy sinh anh dũng của 8 TNXP và 5 chiến sĩ pháo binh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vào ngày 14/11/1972.
Buổi lễ có sự tham dự của Phu nhân Tổng Bí thư – bà Ngô Phương Ly; lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Lê Ngọc Quang; Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị Nguyễn Văn Phương, cùng đại diện lãnh đạo các tỉnh có liệt sĩ hy sinh (Lào Cai, Thanh Hóa, Ninh Bình, Tuyên Quang) và thân nhân các gia đình liệt sĩ.
Tuyến đường 20 Quyết Thắng là một trong những trọng điểm đánh phá ác liệt nhất của không quân Mỹ giai đoạn 1966 – 1973. Hang Tám Cô, được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt (Quyết định số 2388/QĐ-TTg ngày 09/12/2013), nay tiếp tục được tôn tạo. Công trình bao gồm: hoàn thiện phần mộ các liệt sĩ tại cửa hang, cải tạo cảnh quan xung quanh và nâng cấp hạ tầng phục vụ khách tham quan. Nguồn kinh phí được huy động từ sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh.
- Các hoạt động tu bổ và đề nghị xếp hạng khác
Ngoài các “địa chỉ đỏ” nêu trên, Tượng đài TNXP chống Mỹ, cứu nước đóng tại xã Phong Nha, tỉnh Quảng Trị cũng đã được tu bổ, tôn tạo giai đoạn I với số tiền đầu tư 15 tỷ đồng từ ngân sách địa phương.
Hiện tại, Hội Cựu TNXP tỉnh Quảng Trị đang tiếp tục đề nghị UBND tỉnh xây dựng Bia tưởng niệm tri ân các Anh hùng liệt sĩ Đại đội 759 hy sinh tại đường Ba Trại, xã Bố Trạch, tỉnh Quảng Trị. Đồng thời, lập hồ sơ đề nghị công nhận Di tích lịch sử “Địa điểm đóng quân và hoạt động của Liên đội TNXP Giải phóng Quảng Trị (1965-1969)” tại xã Hải Lâm (cũ), nay là xã Hải Lăng. Địa điểm này đã được Chủ tịch UBND tỉnh công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2019 và công trình đã khởi công xây dựng vào cuối năm 2024.
Lê Thị Thu Hồng
Phó Chủ tịch Tỉnh hội
