Sau tết Mậu Thân 1968, vừa 14 tuổi, Nguyễn Thị Út (Út Thanh) quê xã Thạnh Phú Đông, huyện Giồng Trôm (Bến Tre) tham gia du kích xã. Út Thanh từng tham gia chống càn và cùng 2 du kích lớn tuổi đưa 3 đồng chí bộ đội hy sinh trong lần trinh sát bốt Cái Mít ra ngoài. Út Thanh nhớ lại, đêm đó được tin có 3 đồng chí bộ đội chưa rõ đơn vị hy sinh sau tiếng mìn cùng loạt đạn AR15 địch. Cùng bác Hai Thép, chú Ba Lửa và Út Thanh bò vào đưa thi thể ba đồng chí ấy ra gần vàm sông Rạch Heo chôn cất thì trời cũng vừa sáng.
Thắp hương mộ 10 nữ TNXP ở Ngã 3 Đồng Lộc
Đầu năm 1971, Út Thanh gia nhập TNXP chống Mĩ, thuộc C-2012 và được đưa vào Đội vận tải thủy Hậu cần tỉnh Bến Tre. Gần 8 năm tham gia cách mạng, với Út Thanh là những kỷ niệm đẹp, oanh liệt và hùng tráng của những TNXP “áo bà ba đen, khăn rằn quấn cổ”. Trong đội vận tải thủy chỉ có mình chú Bảy Dừng là Trung đội trưởng, còn lại là “lính tóc dài”. Khi thì đưa bộ đội sang sông. Khi vận chuyển vũ khí đạn dược, lương thực thực phẩm cho các đơn vị bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương. Có khi lại bỏ xuồng vận tải đạn bằng đường bộ, băng kênh rạch vì sông Hàm Luông ca nô, tàu chiến địch tuần tra ráo riết ngày đêm.
Trung úy Nguyễn Hồng Lạc, thương binh ¼, nguyên Trung đôi trưởng Trung đội trinh sát, Tiểu đoàn 516, kể lại: “Sau chiến dịch Mậu Thân, cuộc chiến giữa ta và địch luôn diễn ra căng thẳng và cam go ác liệt. Đơn vị tôi được nhận vũ khí đạn dược từ Đội vận tải thủy Hậu cần tỉnh. Hôm đó trời xẩm tối, khi ra xác nhận quân khí bổ sung được giao. Trong ánh sáng mờ mờ, khuôn mặt trái xoan của cô tổ trưởng cất tiềng: Các anh nhận súng đạn tụi em giao, bắn cho giỏi trúng nhiều địch nghen… Và, trong số các anh, ai chưa có người yêu em giới thiệu cho. Tổ em có con Sáu Loan, Tư Đẹp, Ba Hường, Năm Thới… đều chưa có mảnh tình đắp vai. Tiếng cười khúc khích của các cô gái trẻ rộ lên. Tôi bước đến gần. Giọng ai nghe quen zậy nè! Trời, dì Út! Dì Út Thanh không nhận ra con à? Thằng Hồng Lạc. Ba Lạc đó phải hông? Con đây!. Dì cháu tôi ôm lấy nhau mừng quá rơi nước mắt”. Trung úy Lạc là chồng của cháu Út Thanh, con gái thứ ba của chị thứ bảy, tên Bảy Dắc.
Sinh ra lớn lên trong gia đình truyền thống cách mạng, cha của Út Thanh từng che dấu cán bộ và nuôi 2 cháu nội, do bố mẹ các cháu không còn. Lớn lên, ông cho 2 cháu nội gia nhập bộ đội miền Tây Nam bộ và cả hai đều hy sinh trong chiến dịch Mậu Thân lịch sử. Ông đã được Nhà nước tặng Huân chương Kháng chiến chống Mĩ hạng Ba. Mẹ của 2 cháu nội ông nuôi được Nhà nước truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Người anh thứ ba, thư tư của Út Thanh đều tham gia kháng chiến chống Mĩ. Người anh thứ tư (Tư Tòng) là cán bộ thuộc Bộ đội miền Tây Nam bộ, sau đó chuyển sang Công an công tác tại Trại giam Chí Hòa (TP. Hồ Chí Minh). Năm 1979, anh Tư Tòng nghỉ hưu với cấp hàm Thiếu tá.
Dũng cảm mưu trí lanh lẹ là bản chất của nữ TNXP Út Thanh. Chú Bảy Dừng từng chứng kiến, có lần địch đổ quân xuống Đồng Năn nhằm càn quét vùng dân cư Xẻo Lá sống cặp sông Rạch Heo mà chúng nghi có bộ đội chủ lực đóng căn cứ. Út Thanh leo lên gần ngọn cây mù u đứng quan sát, thông báo cho du kích và bộ đội biết để có kế hoạch tác chiến đánh địch. Rồi lần tải đạn lên thị xã Bến Tre, qua vàm Cá Trê bị pháo địch chụp, Út Thanh bị mảnh văng vào gối trái.
Món quà ngày 8-3…
Đã có lần tôi định viết về vợ mình (Út Thanh) nhưng lại ngại. Mãi tới khi chị Chủ tịch Hội Ccựu TNXP huyện đề nghị, tôi mới yên lòng để viết lên những cảm xúc, những điều có thật về vợ mình. Út Thanh, cựu TNXP giải phóng miền Nam đã được Trung ương Đoàn tặng kỷ niệm chương và Chủ tịch nước tặng Huân chương kháng chiến chống Mĩ, cứu nước hạng Ba. Tôi đã viết nhiều về Hội Cựu TNXP tỉnh và huyện tôi, gương “Người tốt – Việc tốt”, gương tập thể, cá nhân điển hình, về quá khứ, công tác, chiến đấu, phục vụ…. Nhân ngày 8-3, tôi viết bài này thể hiện nghĩa tình thủy chung và trân trọng với người vợ nhiều vất vả trong cuộc sống đời thường.
Vợ chồng tác giả
Quá khứ, hiện tại về những cựu chiến binh, cựu TNXP vẫn luôn ám ảnh tôi để tri ân, trân trọng viết về họ, trong đó có vợ mình, minh chứng cho một thời cống hiến tuổi trẻ, quên mình vì độc lập thống nhất non sông Tổ quốc. Hiện tại nhiều cựu TNXP kinh tế còn khó khăn và hay ốm đau. Có người bị thương, đến nay vẫn chưa được làm chế độ, chính sách thương bệnh binh. Dẫu còn nhiều nỗi đau nhưng mỗi cựu TNXP vẫn một lòng kiên trung tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng; tích cực đóng góp xây dựng địa phương, xây dựng hội vững mạnh.
Nhớ về đồng đội cùng trang lứa ngã xuống trong chiến tranh chống Mĩ, cứu nước vĩ đại của dân tộc, cựu TNXP trên cả nước luôn tri ân tìm về cội nguồn… nơi đồng đội nằm đó hòa vào đất, vào sông núi, cây lá hiển linh những bông hoa tinh khiết màu đỏ ứa…
DUY HIẾN
