Lam kinh[i] dấu tích mộ Vua sơ
Thái Miếu thời Lê đẹp bất ngờ
Lăng tẩm mái cong màu cổ kính
Điền đền họa tiết thuở hoang sơ
Đại ngàn cổ thụ che râm mát
Đa, thị[ii] thiên thu tỏa bóng mờ
Có ổi[iii] rung cười chào vẫy khách
Đến thăm rồi… Dạ lại như mơ.
Hà Đỗ Tú
[i] Khu di tích lịch sử Lam Kinh cách thành phố Thanh Hóa 50 km về phía Tây Bắc, nằm trên địa bàn thị trấn Lam Sơn, Thọ Xuân, Thanh Hóa. Đây là một di tích lịch sử quốc gia cấp từ năm 1962. Năm 2013, khu di tích này được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt. Khu di tích rộng khoảng 30 ha, gồm những lăng phần, đền miếu và một hành cung của các vua nhà Hậu Lê mỗi lần về bái yết tổ tiên.
[ii] Theo truyền ngôn thì vị trí cây đa bây giờ vốn dĩ là cây thị mọc lên và chim chóc bay tới mang theo những quả đa để ăn rồi rơi vãi xuống đất. Sau dần mọc lên thành cây. Rễ cây đa càng lớn càng ôm chặt lây cây thị và sống với nhau cho ra quả đa, quả thị. Năm 2013, cây đa – thị này được công nhận là cây di sản”
[iii] Quan sát cho thấy, cây ổi “cười” cao hơn 3m, dài gần 5m, lá nhỏ 1-2cm với những cành chắc chắn uốn lượn như “chân rồng”. Để thử nghiệm, chúng tôi đã chờ khi không có gió, cây lặng như tờ và chọn phần “nách” của cây (những ngã nhánh được xem là nách cây) gãi khẽ thì bắt đầu thấy hiện tượng những chiếc lá ổi rung lên như đang reo cười vì “nhột”. Nếu gãi không đúng “nách” của cây thì lá rung nhẹ hơn. Điều đặc biệt, mặc dù lá rung nhưng cành lại không rung kể cả những cành yếu ớt nhất.
