Chị Phạm Thị Mãnh, quê ở Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa (nay tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Chị nhập ngũ vào lực lượng TNXP vào tháng 12 năm 1965, đơn vị Đội TNXP 1265 Bình Giã chiến thắng thuộc Liên đội 5, Tổng đội Thanh niên xung phong giải phóng miền Nam. Đơn vị trực tiếp phục vụ cho Sư đoàn 5, Trung đoàn 274 pháo Biên Hòa và Trung đoàn 33, Trung đoàn 4 quân giải phóng hoạt động ở chiến trường Long Khánh, Biên Hòa, Bà Rịa, Vũng Tàu… là chiến trường địch tập trung đánh phá rất ác liệt, chúng phong tỏa gắt gao cắt đứt các nguồn cung cấp vũ khí, lương thực, thực phẩm … nên cực kỳ khó khăn, gian khổ, thiếu cơm, thiếu muối kéo dài, phải ăn lá bép, củ chụp, măng le, rêu đá… thay cơm. Chị cùng đơn vị phục vụ nhiều trận đánh nổi tiếng như: Sân bay Biên Hòa, kho bom Long Bình, khu xăng Nhà Bè, khu Đất Đỏ, căn cứ Nước Trong, Võ Đắc Hàm Tân (Bình Thuận), Kim Long, sân bay Vũng Tàu và trận Suối Vàng… chị Mãnh là tiểu đội trưởng luôn gương mẫu, dũng cảm trực tiếp phục vụ cho bộ đội chiến đấu, khi trận địa nổ súng chị luôn là người dẫn đầu tiểu đội bò dưới làn đạn của địch vào trận địa tiếp đạn, cõng thương binh, tử sĩ. Trong công tác chị luôn nhận phần khó về mình, hết lòng vì thương binh, tử sĩ và yêu thương đồng đội, đi đầu trong tải đạn, khiêng thương…
Khi nói đến chị Mãnh, đồng đội không bao giờ quên tấm gương nổi bật của chị mà anh chị em trong đơn vị thường gọi chị với cái tên trìu mến là chị “Chín Mãnh”, người con gái mực thước hiền hậu luôn chăm lo cho đồng đội trước rồi mới lo cho mình sau được cả đơn vị quý mến. Trong phục vụ trận đánh “Bình Sơn” Long Thành, Biên Hòa, địch phản công quyết liệt, dưới mặt đất xe tăng, bộ binh, trên trời máy bay cùng pháo binh hủy diệt trận địa nên bộ đội và TNXP bị thương vong nhiều. Đêm 19/6/1969 trời mưa tầm tã vừa lạnh, vừa đói, Đội TNXP 1265 Bình Giã cùng Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 4 khiêng thương hơn 40 thương binh vượt vòng vây của địch về căn cứ núi Mây Tàu, đến suối Sâu – Cẩm Mỹ (Biên Hòa) đơn vị lọt vào ổ phục kích của địch, một loạt mìn Clây-mo nổ trúng đội hình đơn vị đi đều hy sinh ngay tại chỗ 7 đội viên TNXP, chị Mãnh bị thương, đồng đội cùng khiêng thương binh với chị đã hy sinh, chỉ còn anh thương binh nằm trên võng, quân địch tràn tới. Bằng một hành động dứt khoát, chị nói với anh thương binh một cách kiên quyết như ra lệnh: “Anh cố gắng bò ra phía sau có anh chị em TNXP cứu anh”. Anh thương binh còn lưỡng lự không nỡ để mình chị ở lại thì chị động viên “Anh phải bò ra ngay, anh là cán bộ chỉ huy tiểu đoàn, phải sống, tôi sẽ cản chúng nó lại”. Nói xong, chị gắng đứng thẳng người lên dang 2 tay trong tư thế chặn quân địch để chúng tập trung hỏa lực về phía chị và chị Chín Mãnh đã anh dũng hy sinh. Anh thương binh bò ra khỏi vòng vây của địch, gặp lại anh chị em TNXP đã kể lại trong nước mắt với lòng tiếc thương, kính phục.
Sau hơn 40 năm, Ban Liên lạc TNXP giải phóng miền Nam cùng Ban Liên lạc Truyền thống Trung đoàn 4 tìm được nơi chôn cất 32 liệt sĩ bộ đội và TNXP ở suối Sâu – Cẩm Mỹ. Khi tìm được hài cốt chị Chín Mãnh người thương binh ngày ấy chính là anh Nguyễn Văn Âu lúc đó là Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 1 – Trung đoàn 4, anh xúc động thắp hương cho chị trong nước mắt, anh khấn: “Chín Mãnh ơi! Anh còn sống như lời em nói với anh trong trận bị địch phục kích đêm 19/6/1969 anh phải sống, nay anh cùng đồng đội về đây tìm được hài cốt của em, lòng anh đã thanh thản phần nào mà hơn 40 năm trăn trở nhớ đến người con gái TNXP đã cứu mình thoát vòng vây của kẻ thù”.
Chị Phạm Thị Mãnh hy sinh vừa tròn 22 tuổi, với 4 năm tuổi quân, trực tiếp phục vụ nhiều trận đánh lớn trên chiến trường nhiều khó khăn, gian khổ, ác liệt nhất. Chị là Đoàn viên thanh niên gương mẫu trong rèn luyện và phục vụ chiến trường, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, được đồng đội yêu quý. Là tấm gương tiêu biểu của tinh thần và hành đồng “Sẵn sàng hy sinh để bảo vệ thương binh”.
Liệt sĩ Phạm Thị Mãnh được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân./.
Nguyễn Thị Thanh Vân
Cựu TNXP GPMN
Theo Những tấm gương anh hùng của Lực lượng Thanh niên xung phong Việt Nam, Nhà Xuất bản Thanh Niên, Hà Nội, tháng 7/2015
