Năm 1972, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, bước vào giai đoạn quyết liệt. Không quân Mỹ đánh phá miền Bắc, với dã tâm huỷ diệt thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng và một số tỉnh, thành phố khác…Ở Thái Bình, nhà máy tơ (thị xã), trạm máy kéo (Hưng Hà)… bị tàn phá nặng nề. Căm thù giặc Mỹ xâm lược và nghe theo tiếng gọi của thiêng liêng Tổ quốc, 157 thanh niên đã tình nguyện gia nhập đơn vị TNXP N3223-P31 (nhiệm kỳ 1972 – 1975).
Đơn vị N3223-P31, được làm nhiệm vụ ở những trọng điểm: cảng Gianh, Nhật Lệ; thị xã Đồng Hới; các bến phà Long Đại, Quán Hầu… Cùng với sự hoang tàn, đổ nát là thời tiết, khí hậu khắc nghiệt của gió Lào, nắng lửa, cát bỏng… thời gian đầu chiến sỹ bị ốm, phải nghỉ việc có tháng đến 1/5 quân số. Được sự cưu mang, đùm bọc của nhân dân các xã Quảng Thuận, Hải Thành, Đồng Phú, sự chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời của các đơn vị chủ quản, đơn vị N3223-P31 đã sớm ổn định tư tưởng, củng cố tổ chức, rèn luyện nếp sống quân sự hóa, phát động phong trào thi đua: Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược… Chỉ bằng đôi vai và hai bàn tay lao động, những TNXP N3223-P31 đã mang vác những kiện hàng nặng, có khi hơn cả trọng lượng cơ thể; ngâm mình để cứu, vớt hàng ở các bến phà, cầu cảng; vật vã trên các tàu vận tải trên biển để bốc dỡ hàng hóa, vũ khí, khí tài quân sự.
Sau ngày ký kết hiệp định Paris (tháng 01/1973), N3223-P31 về làm nhiệm vụ ở cảng Quảng Bình. Ngoài thời gian bốc dỡ, vận chuyển hàng hoá đơn vị còn bỏ ra hàng nghìn ngày công lao động, xây dựng doanh trại đơn vị khang trang, sạch đẹp. Đơn vị đã là ngôi nhà chung của những chàng trai, cô gái Thái Bình ra đi cứu nước, mãi là những kỷ niệm về tình yêu và nỗi nhớ đồng đội, đồng chí, đồng hương, sự gắn bó keo sơn, yêu thương nhau thắm thiết như anh, em ruột thịt.
Thực hiện nếp sống quân sự hoá, rèn luyện ý thức, tác phong theo điều lệnh, và 10 lời thề danh dự của Đội TNXP chống Mỹ cứu nước, đơn vị đã xây dựng tốt mối quan hệ quân dân, thông qua việc giúp và hướng dẫn kỹ thuật cấy lúa mới cho nhân dân xã Hải Thành, Đồng Phú (Thị xã Đồng Hới); xây dựng công trình thanh niên – hàng cây dâng Đảng, chào mừng đại hội Đảng bộ Cảng Quảng Bình lần thứ nhất… Từ cuộc vân động: “Biết đi là biết múa, biết nói là biết hát”, đơn vị đã phát động phong trào “Sáng thể dục, chiều thể thao, tối cất cao tiếng hát’’… Đội bóng chuyền nam, nữ, đội văn nghệ xung kích của N3223- P31 đã tích cực tham gia các giải thể thao, hội thi, hội diễn… Tiếng hát chèo của TNXP quê lúa Thái Bình thường là những tiết mục gây ấn tuợng và đạt giải cao trong các cuộc liên hoan nghệ thuật quần chúng của Cảng Quảng Bình.
Kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập và rèn luyện xây dựng đời sống mới của đơn vị 3223-P31 hồi đó được các cơ quan quản lý của tỉnh Quảng Bình ghi nhận bởi: phong trào dạy bổ túc văn hoá hết cấp 2 cho 42 chiến sỹ ; tổ chức ôn tập văn hóa cho các chiến sỹ, dự thi vào các trường Đại học, trung học chuyên nghiệp. Năm học 1974 -1975, đơn vị có 05 người trúng tuyển Đại học, 37 người vào các trường trung học chuyên nghiệp; 38 cán bộ từ tiểu đội phó trở lên, được tập huấn nâng cao năng lực chỉ huy, trong đó có 10 đồng chí qua lớp huấn luyện cán bộ chỉ huy TNXP do Ban TNXP Trung ương và Trường đoàn Quảng Bình tổ chức; 16 đoàn viên ưu tú được giới thiệu đi học lớp cảm tình của đảng, có 9 đồng chí được Đảng uỷ Cảng Quảng Bình ra Nghị quyết kết nạp vào Đảng lao động Việt Nam; 04 đồng chí trong Ban chỉ huy đơn vị được Giám đốc Cảng Quảng Bình ưu tiên xét tuyển vào biên chế Nhà nước trong thời gian là TNXP.
Kết thúc nhiệm kỳ, N3223-P31 đã vinh đự được Trung ương đoàn tặng Bằng khen, công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của Đội TNXP chống Mỹ cứu nước nhiệm kỳ 1972 – 1975; Uỷ ban hành chính tỉnh, Tỉnh đoàn Quảng Bình tặng Bằng khen và Sổ vàng truyền thống; Ty giáo dục, Ty y tế, Cảng Quảng Bình tặng giấy khen…Năm 1973, N3223-P31 vinh dự thay mặt cho lực lượng lao động và TNXP đang làm nhiệm vụ ở Quảng Bình chào đón Chủ tịch nước cộng hòa Cu Ba – Phidencatxro, Chủ tịch Quốc hội- Trường Chinh; Đoàn đại biểu thay mặt cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Tỉnh đoàn Thái Bình tới thăm, động viên.
Chiến tranh đã lùi xa, tuyến lửa Quảng Bình – quê hương ‘‘hai giỏi’’ ngày ấy, bây giờ vẫn còn là nỗi nhớ, chứa chan tình đất, tình người với bao cảm xúc dạt dào về một thời hoa lửa của N3223-P31. Chúng tôi tự hào đã có những năm tháng tiếp bước truyền thống yêu nước của cha ông, được đóng góp sức trẻ của mình để cùng với TNXP và quân dân cả nước hoàn thành sự nghiệp vẻ vang giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Giờ đây, tuy tuổi cao, sức yếu, đây đó cuộc sống còn có khó khăn, trăn trở nhưng chúng tôi vẫn lạc quan, yêu đời, giữ vững niềm tin theo Đảng, theo con đường mà Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, tiếp tục rèn luyện, giữ sáng mãi ‘‘Phẩm chất TNXP – phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ’’, cố gắng đem phần trí lực còn lại để sống trọn nghĩa với nước non, vẹn tình với đồng đội, nêu gương và cùng với con, cháu tham gia xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam.
Một số hình ảnh khác trong buổi gặp mặt truyền thống
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập đơn vị 3223-P31
Đặng Văn Bộ
Nguyên Đại đội phó của N3223-P31, Chủ tịch Tỉnh hội Thái Bình
