Quy luật Âm Dương trong sức khỏe

Quy luật âm dương không chỉ chi phối vạn vật mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe con người, đặc biệt qua chế độ ăn uống và lối sống. Theo triết lý này, vạn vật sinh ra từ nhiệt, và tế bào trong cơ thể cũng cần nhiệt độ lý tưởng để tái tạo. Đơn cử như vào buổi tối – thời gian mang tính âm hàn – việc tiêu thụ thực phẩm lạnh hay duy trì các thói quen sinh hoạt sai lầm có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe, dẫn đến tình trạng “hàn gặp hàn tắc tử” ở cấp độ tế bào. Một cơ thể ấm áp, đặc biệt là đôi chân đạt 37 độ C, là điều kiện tiên quyết để tế bào gốc sản sinh và phục hồi.

Khi cơ thể bị lạnh, quá trình lưu thông máu huyết sẽ đình trệ, gây tắc nghẽn và đau nhức. Tế bào trong trạng thái “lạnh đói rét” dễ tích tụ độc tố, hình thành các khối u. Sự thiếu hiểu biết về quy luật âm dương, kết hợp với việc tiếp tục ăn uống, sinh hoạt theo thói quen “hàn” (lạnh), chính là nguyên nhân sâu xa dẫn đến “vạn bệnh” khi bước vào tuổi trung niên, thậm chí ngay cả ở độ tuổi trẻ hơn.

Thực chất, những triệu chứng như tiểu nhanh, tiểu đêm, đau nhức lạnh chân tay, tê bì, huyết áp cao, mỡ máu… không phải là bệnh mà là “lời kêu cứu” của cơ thể, báo hiệu sự mất cân bằng âm dương bên trong. Đó là tín hiệu để chúng ta điều chỉnh lại lối sống, tăng cường dương khí và cân bằng lại cách ăn uống. Đáng tiếc, nhiều người lại bỏ qua những cảnh báo này, tìm đến thuốc để “dập” triệu chứng, dẫn đến tổn hại gan thận và nhiều hệ lụy khác.

6 Vị và 4 Nhóm chất thiết yếu: Chìa khóa cho sức khỏe tế bào

Để làm chủ sức khỏe, chúng ta cần tỉnh thức và tìm hiểu sâu về quy luật âm dương, thức ăn của tế bào và vai trò của 6 vị cơ bản trong ẩm thực. Hãy tự hỏi, tại sao xã hội ngày càng phát triển mà bệnh tật lại ngày càng nhiều? Tình trạng hiếm muộn, khó thụ thai, đau bụng kinh ở giới trẻ bắt nguồn từ đâu? Câu trả lời nằm ở chính cách ăn uống và lối sống sai lệch. Cơ thể lạnh ngắt thì khí huyết khó lưu thông, và nơi lạnh không thể có đủ oxy để nuôi dưỡng tế bào.

Cha ông ta ngày xưa sống khỏe mạnh nhờ nắng, lửa, vận động và ăn uống thuần thiên nhiên, không có thuốc men hay máy móc hiện đại. Ngày nay, mọi thứ đều được tinh chế, công nghệ hóa, từ muối, đường, chất béo đến cả cơm trắng.

Thực tế, cơ thể chúng ta khi sinh ra được nuôi dưỡng từ nguồn sữa mẹ dồi dào dinh dưỡng, giúp trẻ em khỏe mạnh, da dẻ hồng hào. Vậy, tại sao khi trưởng thành, chúng ta lại xa rời những giá trị cốt lõi này? Sữa mẹ có thành phần gì? Đó chính là sự kết hợp cân bằng giữa ngọt, béo và đạm. Khi lớn lên, chúng ta vô tình bỏ qua nhiều thứ mà tạo hóa ban tặng miễn phí như nắng, gió, và đặc biệt là hai nhóm chất vô cùng cần thiết cho tế bào: chất béo và đường. Nỗi sợ béo phì hay tiểu đường khiến nhiều người kiêng khem quá mức, nhưng nghịch lý là không ăn béo vẫn có thể mỡ máu, không ăn đường vẫn có thể tiểu đường. Một đứa trẻ khỏe mạnh luôn “vồ vập” đồ chiên rán, bánh ngọt vì não bộ non nớt của chúng còn biết rõ cơ thể cần gì, trong khi người lớn lại bị nhiễu loạn bởi quá nhiều thông tin.

Chúng ta đã bỏ quên nhiều nguồn dinh dưỡng quý giá quanh mình như mỡ heo, mỡ gà, mỡ cá, các loại hạt (mè, đậu, điều, đậu phộng…) và thậm chí là hạt muối biển rẻ tiền.

Từ nay, hãy bắt đầu tìm hiểu sâu về quy luật âm dương và thức ăn của tế bào. Hãy nắm vững 6 vị xung quanh để làm chủ sức khỏe của mình:

1. Ăn đúng là ăn đủ nhóm tế bào cần:Tế bào cần 4 nhóm chất chính: Đạm, Đường, Béo, Tinh bột (bao gồm vitamin và khoáng chất).
2. Đạm:Là nguồn nuôi tế bào, cần thiết cho việc tạo máu (hồng cầu, tiểu cầu) và duy trì sức khỏe tủy xương. Có nhiều trong thịt động vật và các loại đậu già (đậu đen, đỏ, xanh, nành, trắng…). Người ăn chay mà thiếu đạm từ thực vật sẽ dễ xanh xao, héo hon.
3. Chất béo:Vô cùng quan trọng trong việc tạo nhiệt, sưởi ấm cơ thể và duy trì nhiệt độ. Chất béo là nguồn đốt cháy tạo nhiệt cho tủy xương, giúp tủy tạo máu (như trong sữa mẹ), hấp dẫn oxy. Bổ sung chất béo tốt hàng ngày giúp chân ấm, tủy ấm.
4. Đường:Cần thiết cho não bộ và hệ thống bạch cầu, giúp giải nhiệt và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Đường tốt (đường phèn, mật hoa dừa, đường thốt nốt…) cần đi kèm với vận động để thu rút oxy cho tế bào và làm ấm cơ thể. Đường và chất béo là cặp đôi âm dương, thiếu một trong hai có thể gây mất cân bằng nhiệt độ cơ thể.
5. Tinh bột:Là nguồn năng lượng giải nhiệt. Tuy nhiên, chúng ta thường ăn quá nhiều nhóm vitamin từ rau quả (có tính âm) và ít nhóm khoáng tố từ củ (có tính dương). Việc lạm dụng thực phẩm âm hàn khiến cơ thể khó ấm khỏe.

4 nhóm chất này đóng vai trò như “xăng, dầu nhớt và nước mát” cho chiếc xe cơ thể. Thiếu dù chỉ một nhóm, cơ thể sẽ mất cân bằng và không thể khỏe mạnh. Nhiều người kiêng đường, bỏ béo chính là nguyên nhân khiến “chiếc xe cơ thể” nhanh hỏng.

2. Ăn đủ 6 vị (Chua, Chát, Đắng, Cay, Mặn, Ngọt) luân phiên trong tuần:Đây chính là “chiếc xe chuyên chở” giúp 4 nhóm chất dinh dưỡng đến đúng nơi cần đến trong cơ thể. Các vị này là gia vị trong bữa ăn, là chất dẫn định vị dinh dưỡng, là 6 nguồn “thuốc hữu cơ” và men tiêu hóa tự nhiên mà tạo hóa ban tặng. Khi cơ thể có vấn đề, thay vì vội tìm thuốc, hãy học cách điều chỉnh các vị trong bữa ăn để biến bữa ăn thành thuốc.

Sáu vị được chia thành 3 cặp âm dương đối lập:

1. Chua – Chát (Chua: âm, Chát: dương)

• Vị Chua: Dự trữ ở dạ dày, dẫn năng lượng lên não, giúp não thông suốt, phá tắc nghẽn, làm sạch cơ thể. Ví dụ: uống chanh đường khi mệt sẽ thấy tỉnh táo. Thiếu chua gây đau đầu, tắc nghẽn bó cơ. Tuy nhiên, dư chua (như ăn nhiều trái cây) có thể gây tiêu chảy, lạnh đại tràng, da dẻ nhão, rụng tóc, bạc tóc, khô nám da. Lưu ý: Không dùng chua (hoa quả) từ 4 giờ chiều và người hàn lạnh cần hạn chế, không dùng trường kỳ.
• Vị Chát: Nằm ở tá tràng, dẫn dinh dưỡng xuống hai chân, kháng khuẩn, giúp rã mỡ và đạm. Có trong sung, chuối xanh, hạt cau, mít non, măng cụt… Ăn chát 3-4 lần/tuần vào buổi chiều và tối giúp chân khỏe, xương chắc, cơ dây chằng khỏe, tóc chắc, tăng tiểu cầu, hỗ trợ giảm mỡ máu. Dư chát dễ táo bón, bó vai cơ. Dùng chua để trị dư chát, dùng chát để trị dư chua.

2. Đắng – Cay (Đắng: âm, Cay: dương)

• Vị Đắng:Nằm ở túi mật, dẫn năng lượng ra da và cơ bắp nội tạng, làm mát da, nội tạng, rã mỡ, đạm, bổ sung diệp lục tố cho túi mật. Có trong mướp đắng, ngải cứu, rau má, nha đam… Đủ đắng giúp túi mật khỏe, không gây mỡ máu. Nên bổ sung rau xanh tươi vào buổi trưa. Dư đắng làm lạnh tủy, yếu cơ, đau nhức xương. Lưu ý: Không nên ăn đắng vào buổi tối nếu người đã hàn lạnh.
• Vị Cay:Dẫn dinh dưỡng vào tủy, làm ấm tủy xương. Ví dụ: tiêu sọ làm ấm xoang mũi, sả làm ấm xương, gừng làm ấm đôi chân. Ăn cay giúp hệ thống tủy xương được ấm. Tuy nhiên, ăn nhiều cay có thể gây nóng gan, bốc hỏa. Khi dư cay dùng đắng trị, khi dư đắng dùng cay trị. Nên uống gừng muối đường trước khi ngủ để làm ấm cơ thể.

3. Mặn – Ngọt (Mặn: dương, Ngọt: âm)

• Vị Ngọt:Dự trữ trong gan, dẫn dinh dưỡng đi toàn cơ thể, làm mát và giải nhiệt, nuôi hệ thống bạch cầu, là men tiêu hóa, kháng sinh và chất giảm đau. Ngọt tốt (đường phèn, mật hoa dừa) rất cần cho não bộ và tế bào. Dư ngọt gây lạnh, tiểu đêm. Lưu ý: Ăn ngọt phải đi kèm vận động.
• Vị Mặn:Nằm ở tuyến tụy, là muối biển chứa nhiều khoáng tố, giúp cơ thể khỏe mạnh, tuần hoàn máu, hấp dẫn nước, giữ nước, giúp tế bào trao đổi chất và làm ấm thận. Cần loại bỏ muối tinh luyện. Khi dư ngọt cần tăng muối, khi dư muối cần tăng ngọt để cân bằng. Muối và ngọt là hai vị thiết yếu, đặc biệt khi tập luyện đổ mồ hôi, nên uống nước có muối để tránh mất khoáng chất.

Quy luật Âm Dương trong Thực phẩm và Nhiệt độ cơ thể

Trong vũ trụ, Trời là dương, Đất là âm; Lửa là dương, Nước là âm; Ban ngày là dương, Ban đêm là âm. Cơ thể chúng ta cũng là một tiểu vũ trụ thu nhỏ, nơi máu huyết là âm và khí là dương. Hệ thống não bộ mang tính âm cần được giữ mát, trong khi hệ thống tủy xương mang tính dương cần luôn nóng ấm.

Tính Âm Dương trong thực phẩm:

• Vị Cay, Chát, Mặn là Dương:Ưu tiên ăn buổi tối và trưa.
• Vị Chua, Đắng, Ngọt là Âm:Ưu tiên ăn buổi trưa và sáng.
• Chất béo tạo nhiệt là dương, đường làm mát là âm. Chất béo, đồ chiên rán thường ăn mùa đông; đường, đồ ngọt thường dùng mùa hè.

Theo quy luật “trong âm có dương, trong dương có âm”, thực phẩm trong tự nhiên cũng tuân theo nguyên lý này:

• Đất là âm, nên các loại củ nằm sâu trong lòng đất lại mang tính dương.
• Mặt trời là dương, nên hoa quả trên cao lại có tính âm hàn hơn (đặc biệt vị chua rất âm).

Chính vì vậy, việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm âm hàn từ hoa quả, sinh tố mà ít ăn nhóm củ (dương, giàu khoáng tố) là một trong những nguyên nhân khiến bệnh tật ngày càng nhiều. Củ khi được gia nhiệt nấu lên sẽ dương hơn khi ép ăn tươi sống. Việc ăn quá nhiều thực phẩm âm hàn (rau lá, hoa quả, rau luộc hấp) vào buổi tối – giờ âm hàn – khiến cơ thể càng lạnh, gây đau nhức, tiểu đêm.

Chất béo cũng có tính âm dương riêng. Chất béo dưới lòng đất như củ đậu phộng (lạc) là dương nhất. Dầu mè, mỡ động vật đều có tính ấm, tăng nhiệt, đặc biệt khi ép nhiệt sẽ ấm tủy hơn ép lạnh. Các loại dầu trên cao như hạnh nhân, óc chó, oliu tốt cho não bộ. Dầu mè cũng tốt cho mắt, não, da và tóc nhờ vitamin E, A. Dầu phộng dương nhiệt nhất, cần lưu ý với vết thương hở và viêm nhiễm.

Nhiệt độ bên trong cơ thể quyết định chúng ta nên ăn gì. Đừng ăn một thứ trường kỳ, mà hãy ăn theo biểu hiện và chu kỳ của cơ thể. Mỗi người là một cá thể độc lập, không ai giống ai hoàn toàn.

ST