Vào một ngày tháng 4, nắng gay gắt làm mặt đường hắt lên những luồng hơi nóng khô khan chói chang khó chịu. Ngồi trước mặt tôi trong quán cà phê đối diện một chung cư vùng ven Sài Gòn là một phụ nữ tuổi ngoài 40, bên cạnh là một bé trai kháu khỉnh khoảng hơn 10 tuổi đang đọc sách. Nếu người khác nhìn vào sẽ nói ngay đây là một phụ nữ thành đạt, hay chí ít cũng là người có của ăn của để, nhưng không ai biết rằng cách đây hơn 15 năm, cô ấy từng là học viên cải tạo ở Trường thanh niên xây dựng cuộc sống mới[i] (TNXDCSM) Vĩnh An với biệt danh rất ấn tượng: Nguyệt khùng!
“Sao nhìn em dữ vậy cán bộ, bộ xấu lắm phải không?”, tôi mĩm cười “Không, em đẹp lắm, anh rất bất ngờ khi gặp lại em, anh cứ tưởng…”. Cô ấy chợt đượm buồn “Anh tưởng em chết hay thân tàn ma dại, phải không? Thôi để em kể cho nghe nha…”
…Em sinh ra đã không biết cha mẹ là ai, sống ở chùa hàng ngày ăn chay niệm Phật quét lá đa. Không vừa lòng với cuộc sống buồn tẻ, em bỏ trốn đi bụi đời khi mới 16 tuổi, từ một cô gái hiền lành ít nói trở thành người ngang ngạnh bướng bỉnh dữ dằn, biệt danh Nguyệt khùng xuất hiện từ đó. Lang thang rày đây mai đó bước vào thế giới giang hồ, hết tiền thì ăn cắp giựt dọc. Đến một ngày, em chấp nhận làm vợ bé cho một tay trùm du đãng cho có nơi dựa dẫm. Không ngờ hắn là kẻ vũ phu, suốt ngày uống rượu say, đánh đập em không thương tiếc trong khi em đã có thai được 3 tháng. Hư thai, rời xa thằng khốn nạn đó, em bước vào cuộc sống bán phấn buôn hương, bắt đầu nghiện ma túy. Rồi em bị công an bắt đưa lên Trường TNXDCSM mới Vĩnh An. Những tưởng thế là chấm hết vì em nghĩ cải tạo khác chi ở tù, mà ở tù thì biết ngày nào ra, rồi ma túy đâu mà hút hít.
Những ngày đầu, em cứ lo cứ sợ, chưa tính tới những lúc lên cơn ghiền, cứ như có ngàn con kiến đốt toàn thân, rồi mê sảng, rồi la hét, nhưng ngộ nghe, sao không cán bộ nào trói em đánh em nhốt em, mà còn vỗ về cho uống thuốc, xức dầu và nấu cháo cho em nữa. Em bất ngờ, ngạc nhiên, rồi chuyển qua yêu mến mấy cán bộ hồi nào không biết. Họ chỉ em đi cuốc đất trồng rau, khoai và cả hoa, tối về còn dạy em viết chữ, tự nhiên em thấy khỏe ra, thèm lao động, quên hẵn những cơn vật vả ngày trước. Em thấy vui, cảm thấy mình vẫn còn có ích qua thái độ thân thiện hòa đồng của anh chị cán bộ. Khi rãnh rỗi, họ thườngtâm sự, phân tích cho em nghe nguy hại của ma túy, chỉ hướng đi trong tương lai, em cảm thấy như mình được cởi mở tấm lòng, cố gắng làm việc thật tốt, nhưng …ra trường em sẽ về đâu đây?
Rồi em được anh điều lên đội văn nghệ, em được dạy múa dạy hát những bài ca cách mạng. Những lúc nghĩ giải lao, anh thường đến để nghe em tâm sự. Em nhớ hoài câu nói của anh “con người ai mà không có lúc sai, nhưng biết sửa sai hướng tới tương lai thế mới là con người, mọi người vẫn bên em “. Lúc đó em chỉ cười mỉm và suy nghĩ “cán bộ chỉ động viên thôi, quan trọng đời còn dang tay đón mình không, hay lại là hắt hủi “…
Tôi hơi nóng ruột “đoạn đó anh biết rồi, kể cho anh nghe lúc ra trường đi, làm gì ở đâu?”. Cô ấy mở to mắt nhìn tôi “từ từ chứ cán bộ, cho em uống miếng nước đã”. Khi em ra trường, nghe lời anh dặn, em trở về chùa, các sư cô mừng lắm. Sau khi nghe em kể, sư cô trụ trì liền nói “Mô Phật, qua rồi khổ nạn, con đừng lo lắng nữa, thày sẽ giới thiệu con đi làm tổ hợp mây tre lá, tối cứ về chùa ngủ, vậy nha “. Em mừng lắm, thế là vẫn còn có người tốt, em cố gắng làm ngày làm đêm làm tăng ca cho quên nỗi buồn chuyện cũ. Được một năm, tình cờ có ông giám đốc công ty xuất khẩu đến tổ hợp để điều nghiên và ký hợp đồng mua hàng, tự nhiên ông ấy chọn và đưa em về làm khâu KCS (kiểm tra chất lượng sản phẩm), và sau đó không lâu …xin cưới em. Ông ấy từng có một đời vợ nhưng đã ly dị vì không thể có con. Lấy nhau được 3 tháng thì em có thai (nó nè anh- chỉ thằng bé kế bên), ổng mừng lắm, cưng em như cưng trứng …”. Tôi chợt buột miệng hỏi “ổng có biết hồi xưa…”, “dạ, trước khi cưới em kể hết, không dấu cái gì, nhưng ổng tỉnh bơ, còn cười và nói không quan tâm chuyện xưa chuyện nay gì cả, quan trọng nhất là em sẽ là vợ ổng, đừng nhắc lại nhé.
Đó, cuộc đời là như thế, có những cái bất ngờ mà không ai biết trước, em không nghĩ sẽ có được như ngày hôm nay, lời tri ân em muốn gởi đến các anh chị cán bộ Trường TNXDCSM Vĩnh An, và riêng anh nữa. Em như được sinh ra lần thứ hai, với con đường trải đầy hoa thơm trái ngọt. Không có các anh chị, em sẽ không có ngày hôm nay. Em bây giờ có tất cả, nhưng vẫn thiếu hơi ấm tình thân, gặp lại anh, em muốn nhận anh làm anh nuôi của em, vui buồn cùng chia xẻ, đói no cùng bên nhau. Em đã trở lại là em, cô gái Việt Nam nhân hậu đảm đang, mạnh mẽ vượt lên mọi nghịch cảnh để làm lại cuộc đời, anh đồng ý không nè?”
Theo bạn, tôi đồng ý hay không đồng ý? Tôi chợt nhìn ra xa, bãi đất hoang đàng kia nay đã là thãm cỏ xanh, xen kẻ là những luống hoa đủ màu. Không ai nhớ trước đây nơi này là nơi rác rưởi hôi thúi, kim chích lềnh khênh, mà chỉ biết bây giờ là nơi sạch sẽ, nơi em bé vui chơi, nơi người già đi bộ tập thể dục, và cũng là nơi cho những đôi lứa đang yêu hẹn hò tâm sự. Em cũng thế, em hãy vui và trân trọng gìn giữ về cuộc sống hiện tại, quá khứ lỡ sai thì sửa và cố gắng vun đắp 1 tương lai tươi sáng đang rộng mở. Mọi người, hiện tại chỉ biết em, cô Nguyệt[ii] dễ thương siêng năng cần mẫn. Đó là điều mà anh hay những cán bộ của Trường TNXDCSM mong như thế. Hãy quên đi quá khứ đau thương em nhé, mọi người vẫn bên em, vì EM ĐÃ TRỞ LẠI LÀ EM!
Tháng 4 / 2000
TRẦN VIỆT SƠN
[i] Trường được Lực lượng TNXP Thành phố Hồ Chí Minh thành lập theo ý tưởng của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt
[ii] Theo yêu cầu tên nhân vật đã được thay đổi, không đăng ảnh. Nhân vật hiện nay đã theo chồng về quê ở miền Bắc và có cuộc sống rất hạnh phúc
