Bốn tiếng “Thanh niên xung phong” vang lừng, cùng lực lượng TNXP Việt Nam anh hùng đều do đích thân Bác Hồ kính yêu sáng lập, giáo dục, rèn luyện để trở thành một “Trường học lớn” của Cách mạng Việt Nam. Từ 235 đội viên lúc ban đầu (15/7/1950), sau hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, Tổng phản công, cùng quân dân Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng, tham gia cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, xây dựng Tổ quốc, lực lượng TNXP đã phát triển, trưởng thành với hơn 65 vạn cán bộ chiến sĩ mang phẩm chất TNXP – phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ.
Từ trong trường học lớn TNXP, Đảng, Nhà nước và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã rút ra rất nhiều bài học quý về sự nghiệp trồng người, về công tác đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện lớp lớp thanh niên với mọi thành phần, trình độ, ngay trong thời điểm đất nước còn ngập khói lửa chiến tranh để trở thành những cán bộ “vừa hồng vừa chuyên” cho kháng chiến và cho cả tương lai mai sau.
Một trong những bài học độc đáo mà chúng tôi trực tiếp tham gia tuyên truyền giáo dục một tù binh Mỹ, từng là sĩ quan cận vệ cho Tư lệnh Lữ đoàn thủy quân lục chiến số 9 Thủy quân lục chiến hoạt động ở các vùng phía bắc của Việt Nam Cộng hòa thuộc Quân khu 1[i]. Mùa đông năm 1967, trong một trận bom B52 của Mỹ ném vào căn cứ Khu ủy Khu 5, tôi và một số đồng chí bị thương vào điều trị tại bệnh xá cơ quan Khu. Cùng bị thương và cùng vào điều trị còn có một tù binh là sĩ quan Mỹ, 25 tuổi, tên là Gion Boby. Qua trò chuyện tìm hiểu, tôi biết được Boby sinh ra trong một gia đình trung lưu đang học năm thứ hai Đại học Sư phạm Ngoại ngữ bang Califonia đã bị xuyên tạc về tình hình Việt Nam, coi “Việt Cộng” là kẻ thù của Mỹ nên với lòng yêu nước của một thanh niên, Boby tự nguyện gia nhập vào đội quân viễn chinh, sang “chiến đấu bảo vệ thế giới tự do”. Boby còn tự nguyện tham gia khóa huấn luyện biệt kích và khóa huấn luyện “tâm lý chiến” trước khi sang Việt Nam. Nhưng sau khi tham gia hai cuộc càn quét bắn giết đồng bào ta ở miền Trung thì Boby bỏ hàng ngũ, lái chiếc xe Jeep hướng về phía Tây, chạy ra đến vùng giải phóng thì bị ta bắt đưa lên căn cứ.
Tác giả bài viết (thứ hai từ trái sang) trong lần lần thăm nhà Giáo sư Hồ An (ngoài cùng bên trái) tháng 11/2013 tai Đà Nẵng
Ảnh: Đồng Sỹ Tiến
Biết được đến đây, trong đầu tôi xuất hiện một dấu hỏi vì sao Boby lại dám bỏ hàng ngũ rồi lái xe chạy về hướng Tây ra vùng giải phóng? Làm rõ được ẩn ý này sẽ là cơ hội giúp Đội TNXP vũ trang tuyên truyền chúng tôi có thêm một nhân vật độc đáo làm công tác binh địch vận. Được các đồng chí lãnh đạo Khu ủy và Quân khu ủy ủng hộ và chính thức giao nhiệm vụ, chúng tôi mời ba vị lãnh đạo Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Trung giỏi tiếng Anh trực tiếp chỉ bày chúng tôi về cách tuyên truyền giác ngộ Boby. Hơn nữa, trong tâm thức tôi nhận thấy, nếu được soi vào phẩm chất cách mạng của ba vị nhân sỹ trí thức này thì Boby sẽ nhanh chóng trở thành chiến sĩ giải phóng quân. Vị đầu tiên là bà Thừa Hoàng, nguyên là cơ sở bảo vệ và đã góp phần thực hiện thành công chiến dịch giải thoát luật sư Nguyễn Hữu Thọ ra khỏi nơi giam lỏng của Mỹ – VNCH tại thị xã Tuy Hòa, Phú Yên đưa lên căn cứ đảm nhận trọng trách Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Vị thứ hai là Đại đức Pháp sư Thích Giác Lượng, một trí thức Phật giáo trẻ được các cố vấn Mỹ chào mời vào các chức vụ sang trọng, nhưng Đại đức kiên quyết đi theo con đường của Bác Hồ dạy, để thực hiện hoài bão cao đẹp của người thanh niên yêu nước. Vị thứ ba là Giáo sư Hồ An, một nhân sĩ đáng kính, từ bỏ mọi cám dỗ của cuộc sống đời thường để làm người chân chính yêu nước thương dân. Chỉ qua một số lần trò chuyện với ba vị lãnh đạo Mặt trận, Boby đã nhận rõ được bản chất của “Việt Cộng” hoàn toàn khác với suy nghĩ trước khi lái xe chạy lên hướng Tây nhằm sang đất Cao Miên – một nước trung lập do Quốc trưởng Xihanuc đứng đầu – để thoát khỏi đội quân viễn chinh xâm lược bắn giết dân lành Việt Nam. Nhưng cũng là để tránh khỏi nguy cơ sa vào tay “Việt Cộng tàn bạo, kẻ thù của thế giới tự do”. Đến khi gặp được cán bộ Mặt trận thì Boby mới sáng ra Việt Cộng không phải là đội quân từ miền Bắc vào xâm lược miền Nam, vì cả hai miền Nam – Bắc đều là Tổ quốc Việt Nam của họ và chính họ là các anh, các chị Bộ đội Cụ Hồ có gan “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không để mất nước, không chịu làm nô lệ”. Và đã mấy lần Boby được chứng kiến trước khi bị lính Mỹ sát hại họ còn hô vang “Hồ Chí Minh muôn năm”. Rồi chỉ qua một thời gian ngắn từ khi bị bắt làm tù binh cùng với một số sĩ quan “Việt Nam cộng hòa”, được cán bộ cách mạng đối xử nhân đạo, thì Boby càng tỉnh ngộ nhận rõ quân đội Việt Nam Cộng hòa thực chất là đội quân tay sai ô hợp đánh thuê cho Mỹ, xâm lược Việt Nam.
Cũng từ lúc ấy, mọi người chúng tôi có cảm nhận trong đầu óc Boby có một sự chuyển đổi đặc biệt. Giống như từ một thanh niên bị trầm cảm, hoang tưởng, trở thành chàng trai khát khao hoài bão, lạc quan yêu đời, hòa nhập nhanh chóng vào cuộc sống của những người sống hướng về tương lai, chấp nhận hy sinh để chống giặc cứu nước. Và cũng từ khi ấy, hàng ngày bà con đồng bào dân tộc vùng căn cứ thường thấy một thanh niên cao to, mắt xanh, da trắng thường cùng với những cán bộ, đội viên TNXP đi ra rừng hái rau, xuống suối bắt cá rồi chạy nhảy tập thể dục, xuống sông bơi lội… Đặc biệt anh thanh niên người nước ngoài này có thái độ rất khiêm nhường, thân thiện với nhân dân, nhất là với thanh thiếu nhi vùng dân tộc thiểu số.
Sau một thời gian hòa nhập vào đội TNXP vũ trang, mặc dù vết thương chưa lành hẳn và còn bị bệnh sốt rét rừng hành hạ, Boby vẫn đề đạt nguyện vọng được trực tiếp tham gia các trận chiến đấu. Thế là từ đây, bà con các vùng ven tỉnh Quảng Đà cứ mỗi buổi tối thấy một thanh niên Mỹ đội mũ tai bèo, mang súng AK báng xếp, trước ngực còn có chiếc loa pin cùng đội TNXP vũ trang từ trên căn cứ tiến về hướng các đồn lính Mỹ, Nam Triều Tiên ở các thị trấn Nam Phước, Cao Lâu, Bà Rén, Tân Ninh… Để tránh sự mặc cảm của người dân và thể hiện thái độ chân thành của một chiến sĩ thực thụ, Boby vừa đi vừa nhịp bước hát bài “Giải phóng miền Nam, chúng ta cùng quyết tiến bước”, làm cho đồng bào nhất là thanh thiếu nhi vùng ven hết sức cảm tình và quý mến. Trong một số lần giữa đêm khuya Boby đang làm nhiệm vụ binh vận thì hàng loạt đạn pháo cối trong đồn địch xối xả bắn ra, sập cả công sự trú ẩn nhưng vẫn không sao khuất phục nổi tinh thần quả cảm của người lính Mỹ được cách mạng Việt Nam giác ngộ. Boby vừa kiên cường bắn trả, vừa vang to hơn, hùng hồn hơn tiếng loa đòi chính phủ Mỹ chấm dứt ngay cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, kêu gọi binh lính Mỹ phản chiến, quay súng bắn vào đầu bọn ác ôn, kéo ra vùng giải phóng để được cơ hội trở về đoàn tụ với gia đình, quê hương. Tiếng loa đã làm cho nhiều lính Mỹ thức tỉnh lương tâm, tìm cách trốn không tham gia vào các cuộc càn quét bắn giết dân lành. Nhiều lính Mỹ đã trở thành nhân tố kết nối với phong trào phản chiến ở ngay trong nước Mỹ. Có lần, sau khi cố gắng quá sức để làm xong nhiệm vụ thì lại bị cơn sốt rét rừng ập tới làm cho Boby kiệt sức thể trở về căn cứ được. Nhưng Boby đã được bà con nhất là thanh thiếu nhi vùng ven tận tình chăm sóc, bảo vệ an toàn.
Từ đó, sự giác ngộ của Boby càng được nâng cao gấp bội. Boby đã chân thành thổ lộ nguyện vọng được gia nhập vào Đoàn Thanh niên Nhân dân Cách mạng miền Nam. Được cấp trên đồng ý, chi đoàn cơ quan Ban Binh vận khu chúng tôi tổ chức long trọng lễ kết nạp Boby vào Đoàn. Trong đơn xin gia nhập Đoàn, Boby ký tên Việt Nam là Nguyễn Chiến Đấu. Boby xúc động tâm sự: Từ hôm nay anh đã được rũ sạch nỗi ô nhục của một tên lính viễn chinh xâm lược và rất tự hào được đứng trong hàng ngũ của những thanh niên ưu tú, lực lượng cánh tay và đội hậu bị của Đảng Nhân dân Cách mạng Việt Nam[ii]. Đặc biệt, anh còn tự hào mang tên họ mới, họ Nguyễn của Bác Hồ, vị lãnh tụ kính yêu của nhân dân Việt Nam và cũng là lãnh tụ kính yêu của nhân dân tiến bộ thế giới. Còn tên Chiến Đấu là anh nguyện suốt đời chiến đấu theo lý tưởng cách mạng của nhân dân Việt Nam mà cũng là lý tưởng chân chính cao đẹp của nhân dân và thanh niên tiến bộ Mỹ./.
Nguyễn Anh Liên
[i] Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, Quảng Tín và Quảng Ngãi, Huế và Đà Nẵng
[ii] Đảng Nhân dân Cách mạng Việt Nam – sau đổi tên là Đảng Nhân dân Cách mạng Miền Nam Việt Nam – là một tổ chức chính trị hình thức do Trung ương Cục miền Nam thành lập tại chiến khu Tây Ninh vào ngày 1 tháng 1 năm 1962 dựa trên chủ trương của Trung ương Đảng Lao động Việt Nam. Căn cứ vào thực tiễn của cách mạng Miền Nam và đề nghị của Đảng bộ miền Nam “đảng bộ Miền Nam phải có tên riêng vì nếu giữ tên cũ công khai thì kẻ thù trong và ngoài dễ vin vào đó mà xuyên tạc, vu cáo Miền Bắc can thiệp lật đổ Miền Nam. Điều đó làm cho Miền Bắc gặp khó khăn trong cuộc vận động đấu tranh cho Miền Nam trên phương diện pháp lý quốc tế. Mặt khác đổi tên Đảng cũng tạo điều kiện cho Đảng bộ Miền Nam công khai hiệu triệu nhân dân Miền Nam dùng mọi hình thức để đánh đuổi kẻ thù. Chỉ thị của Trung ương Cục ngày 27 tháng 1 năm 1961, chỉ rõ “…đây chỉ là một sự đổi tên. Tuy danh nghĩa công khai có khác với miền Bắc nhưng bí mật trong nội bộ và về phương diện tổ chức thì Đảng bộ miền Nam trước sau vẫn là một bộ phận của Đảng Lao động Việt Nam, chịu sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Trong Tuyên ngôn có ghi “Đảng Nhân dân cách mạng Việt Nam là đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động miền Nam Việt Nam, đồng thời cũng là đảng của toàn thể nhân dân yêu nước miền Nam Việt Nam”. Đảng xác định “đội tiên phong Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam, linh hồn Mặt trận”.
