“Gió chiều xanh” là tập thơ thứ 5 của nhà thơ Trương Hữu Hạnh. Quá trình sáng tác của anh chưa bao giờ có quãng ngừng, ngắt tính từ tập thơ đầu tiên xuất bản năm 1994 (tập Nhớ về kỷ niệm). Nhưng có một khoảng thời gian anh khá trầm lặng, không in tập thơ mà chỉ dành những tác phẩm mới nhất đọc tặng bạn bè trong những cuộc gặp gỡ thân tình. Cho đến cuối năm 2024, tập “Gió chiều xanh”[1] ra đời như lời gửi gắm đến bạn đọc yêu thơ Trương Hữu Hạnh về sự trở lại đầy mê đắm.
Sinh ra trên mảnh đất miền Trung nắng gió, nhưng lại gắn bó nhiều năm với thành phố biển Nha Trang, nhà thơ dường như luôn ở tâm trạng “phân thân” khi thể hiện tình yêu với quê hương. Một nơi là xứ sở, là ông bà tổ tiên bao đời gây dựng nên những truyền thống, giá trị văn hoá đã thấm đẫm trong tâm hồn Trương Hữu Hạnh; một chốn là gia đình nhỏ, là anh em bè bạn cùng với những buồn vui, ấm lạnh suốt những năm tháng cuộc đời. Anh tha thiết gọi quê hương mình bằng tên dòng sông tuổi thơ:
Dòng Lam Giang ơi.
Xanh biếc xanh vời vợi…
Trong vắt tình Xứ Nghệ
Lưu luyến mãi đời tôi!
(Trên dòng Lam Giang)
Trương Hữu Hạnh nguyên là cán bộ ngành Điện lực thuộc Công ty Xây lắp điện Miền Trung. Với công việc của ngành điện, trong quá trình xây dựng công trình đường dây và trạm biến áp, nhà thơ đã đi khắp mọi miền đất nước, từ vùng đất bazan cao nguyên hùng vĩ, đến miền đồng bằng Cửu Long nước nổi xa xôi. Đến nơi đâu cảnh sắc, con người ở mỗi vùng đất đều ùa vào tâm hồn thi sĩ những rung cảm đặc biệt. Anh đã viết nhiều bài thơ về nơi mình đi qua, nơi mình mang đi nỗi nhớ, sự day dứt hay cảm giác còn nợ lại một tấm chân tình.
Ba lô đong đầy sương nắng dọc ngang
Tên núi, tên sông, nỗi niềm nhung nhớ
Em gái Cà Tu, chiều nghiêng nắng đỏ
Cô giáo miền xuôi, quê bọ mạ Quảng Bình
Dọc đường mòn Bằng Lăng tím lung linh
Như tên em… bông hoa rừng thắm nở.
Ngoảnh lại nhìn suốt dặm dài thương nhớ…
Rưng rưng mắt ướt lệ tuôn trào.
Xoáy giữa dòng đời bao nỗi khát khao!
Nghiêng nghiêng chiều: một cành lá… mảnh mai
Phơ phất cắm vào hồn xanh mãi…
Vời vợi nghìn trùng nhung nhớ khôn nguôi…
(Gặp lại)
Thế nhưng tình cảm sâu đậm nhất trong anh vẫn dành cho mảnh đất chôn nhau cắt rốn – miền Trung quê mẹ. Anh viết về quê hương một cách giản dị mà trĩu nặng tâm tư:
Ngang dọc đất trời, nỗi niềm trăn trở
Quê hương ơi: em và mẹ đã biền biệt đi xa!
Mải miết bôn ba, nhiều miền đất lạ?
Không nơi đâu: thắm thiết như quê nhà.
(Về thăm quê hương)
Yêu quê hương, yêu những miền đất mình từng đi qua, từng gắn bó chính là tình yêu chân thực nhất đối với Tổ quốc mình. Nhà thơ có những câu thơ thật hào sảng:
Bài thơ gửi tâm tư suốt dặm dài tổ quốc:
Là máu thịt của Tổ Quốc yêu dấu
Đất Nước rạng ngời ngoan cường chiến đấu!
Giữ từng tấc đất biển gió Ông Cha.
Đất Nước Việt Nam hùng vĩ bao la…
(Đất nước tình ca)
Trương Hữu Hạnh không chỉ thành công với đề tài quê hương, đất nước, mà thơ anh viết về người thân, người yêu cũng vô cùng sâu sắc. Anh viết về cha mẹ, về anh em, về người yêu bằng tình cảm chân thành, thiết tha, nồng ấm nhất. Bài thơ viết tặng người mẹ thân yêu của mình, nhưng Trương Hữu Hạnh đã nói hộ tâm sự của biết bao người con trên đất Việt.
BÓNG XƯA
(Ngày Của Mẹ: mồng 9 tháng 5)
Con về mái cũ làng xưa
Nam Giang đất mẹ nắng mưa ngập tràn
Bóng xưa thấp thoáng làng đan
Võng đưa kẻo kẹt gió đàn bờ tre
Lam chiều hun khói vàng hoe
Mẹ đi chợ Voọc cha về bên sông
Đò chiều bơi giữa mênh mông
Biếc xanh xanh biếc một dòng tuổi thơ…
Bóng cha con nước xua bờ!
Đâu rồi dáng mẹ bạc phơ mái đầu?
Bước chân ai gõ qua cầu?
Bóng xưa trùm xuống nghẹn đau lối mòn
Còn dời còn nước còn non
Hình cha bóng mẹ mãi còn trong tim!
Còn với người yêu, nhà thơ không thể hiện tình cảm bằng những lời tán tỉnh du dương, mà thật mộc mạc:
Trầu têm cánh phượng mẹ cười
Róc rách bên suối em ngồi đan dây
Ngàn xanh xanh biếc ngàn cây
Để trăng nhớ suối cho mây nhớ nguồn…
(Những búp hoa sen hồng)
Thật khó tìm được hình ảnh nào đẹp đẽ hơn khi phác hoạ bức tranh có mẹ, có em, có trăng xanh núi biếc và lại có cả khay trầu têm cánh phượng đầy ý nhị. Không giản đơn là lời tỏ tình, mà là sự khẳng định mối thâm tình gắn bó khi phía người con trai trao người con gái miếng trầu kết duyên. Và tình yêu thuỷ chung đó dường như không có sự biến đổi nào qua năm tháng, bởi vì:
Dẫu đất trời có nghiêng ngả nắng mưa…
Trong hồn anh em vẫn còn rất trẻ!
(Em vẫn còn rất trẻ)
Điều lắng đọng nhất trong thơ Trương Hữu Hạnh chính là những tự sự về con người, về thế sự. Dường như anh đã thấu hiểu từ rất lâu những quy luật của cuộc sống, quy luật vận động, biển chuyển, phát triển, cho nên thơ anh thật nhẹ nhàng khi viết về sự buông bỏ để thanh thản mỗi ngày:
Mai mốt về cát bụi!
Hắt hiu bờ lau xám
Đời người là cõi tạm!
Buông bỏ vào hư vô!
(Buông bỏ)
Trong hành trình thi ca, Trương Hữu Hạnh không ngừng làm mới mình qua mỗi bài thơ, mỗi tập thơ. Bạn đọc không bao giờ thấy sự lặp lại của nhà thơ qua những sáng tác, đó là điều rất khó đối với người cầm bút suốt 30 năm, nhưng anh đã khẳng định được mình qua phong cách, ngôn ngữ và sự bền bỉ. Bạn đọc yêu mến nhà thơ có thể hi vọng và chờ đợi nhiều sự mới mẻ ở những tập thơ tiếp theo của Trương Hữu Hạnh trong thời gian không xa.
Theo nxbhoinhavan.vn
[1] NXB Hội Nhà Văn
